Czym jest zespół Schinzela-Giediona i jak można go wykryć?

Czym jest zespół Schinzela-Giediona?

Zespół Schinzela-Giediona (ang. Schinzel-Giedion syndrome, SGS) jest rzadkim zaburzeniem genetycznym. Charakteryzuje się licznymi wadami rozwojowymi, ciężkimi zmianami neurologicznymi i zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwór złośliwy. Zalicza się do chorób ultrarzadkich – częstotliwość jego występowania jest mniejsza niż 1:50000 żywo urodzonych dzieci. Ten klinicznie rozpoznawalny zespół był pierwszym zaburzeniem, którego przyczynę genetyczną ustalono przy pomocy sekwencjonowania całego eksomu (ang. Whole-Exome Sequencing, WES). 

Jakie są przyczyny zespołu Schinzela-Giediona?

Przyczyną zespołu Schinzela-Giediona jest mutacja w genie SETBP1 zlokalizowanym w obrębie ramion długich chromosomu 17. Jak dotąd naukowcom nie udało się w pełni wyjaśnić dokładnej funkcji genu SETBP1, który koduje białko wiążące SET1. Wiadomo jednak, że większość dzieci z tym zespołem ma zdrowych rodziców. Oznacza to, że choroba ujawniła się u nich w wyniku mutacji spontanicznej. Jest to rodzaj uszkodzenia w materiale genetycznym, zachodzącego na etapie tworzenia się komórek rozrodczych u rodziców lub podczas pierwszych podziałów zarodka. Mutacja w genie SETBP1 może być przyczyną nowotworów krwi.

W jaki sposób objawia się zespół Schinzela-Giediona?

Zespół Schinzela-Giediona objawia się przede wszystkim ciężką niepełnosprawnością umysłową. Oprócz niego dzieci cierpiące z powodu tego schorzenia mają:

• wydatne czoło,

• duże ciemiączka,

• zgrubiałe rysy twarzy,

• cofniętą i skróconą środkową część twarzy,

• nisko osadzone uszy,

• szeroko rozstawione gałki oczne,

• płytkie oczodoły,

• krótki, zadarty nos,

• pełne policzki,

• głęboką bruzdę pod oczami,

• szerokie usta,

• duży język.

Wszystkie te cechy określane są jako zmiany dysmorficzne twarzy.

Dzieci cierpiące z powodu zespołu Schinzela-Giediona mają zmniejszone napięcie mięśniowe i problem ze ssaniem. Charakteryzują się nadmiernym owłosieniem ciała określanym jako hirsutyzm, pogorszeniem wzroku i słuchu. Pojawiają się u nich też inne zaburzenia, np.:

• wady serca, takie jak ubytek przegrody międzykomorowej lub przetrwały przewód tętniczy,

• wodonercze, czyli poszerzenie miedniczek nerkowych,

• nieprawidłowo wykształcone narządy płciowe,

• nieprawidłowości układu kostnego,

• napady padaczkowe.

Jak można wykryć zespół Schinzela-Giediona?

Pierwsze objawy zespołu Schinzela-Giediona mogą być zauważone już w trakcie wykonywania badania USG u kobiety ciężarnej. Jednym z niepokojących objawów jest zaburzenie proporcji ciała dziecka. Lekarz jest też w stanie zauważyć nieprawidłowości w budowie serca i nerek.

Inne badania pomocne w diagnostyce zespołu Schinzela-Giediona to:

• badania radiologiczne,

• badanie genetyczne w kierunku mutacji genu SETBP1.

Czy zespół Schinzela-Giediona jest dziedziczny?

Zespół Schinzela-Giediona dziedziczony jest w sposób autosomalny dominujący. Udowodniono jednak, że mutacja SETBP1 w większości przypadków powstaje de novo, czyli nie jest odziedziczona od rodziców.

Jak wygląda leczenie zespołu Schinzela-Giediona?

Zespół Schinzela-Giediona jest schorzeniem o podłożu genetycznym, w związku z czym nie ma opcji leczenia przyczynowego choroby. Jedynym wyjściem jest tylko łagodzenie objawów schorzenia i poprawa komfortu życia chorego. Pacjent wymaga stałej opieki lekarzy i częstych kontroli stanu zdrowia.