Czyrak – skąd się bierze i jak go wyleczyć?

Czyrak – co to takiego? Jakie są rodzaje?

Jeśli na Twoim karku, twarzy lub w okolicach pach pojawił się twardy, bolesny guzek z czopem ropnym, najprawdopodobniej jest to czyrak. Aby mieć pewność co do charakteru zmiany, udaj się do lekarza rodzinnego lub od razu odwiedź gabinet dermatologa, czyli specjalisty zajmującego się leczeniem chorób skórnych. 

Czyraki mogą występować pojedynczo lub w postaci mnogiej. Czyrak gromadny – zwany także karbunkułem – to nic innego jak kilka krost położonych w niewielkiej odległości od siebie. W takiej postaci mogą być one bardziej bolesne i bardziej kłopotliwe w leczeniu. Zmiany zapalne – czy to w postaci pojedynczej, czy mnogiej – dotykają osób w różnym wieku, choć statystycznie częściej występują u seniorów. Od zwykłych pryszczy różnią się także tym, że zazwyczaj wymagają leczenia z wykorzystaniem antybiotyku.

• Sprawdź, do jakiego lekarza udać się z guzkami pod skórą.

Czyrak – skąd się bierze?

Czyrak – zwany również furunkułem – to bakteryjne zapalenie mieszka włosowego i otaczających go tkanek. W większości przypadków wywołuje go bakteria Staphylococcus aureus, znana popularnie jako gronkowiec złocisty. Drobnoustrój często występuje na skórze i w nosogardle osób zdrowych, ale nie daje żadnych widocznych objawów. Dopiero gdy pojawią się sprzyjające okoliczności, rozprzestrzenia się i powoduje zmiany, takie jak czyrak ucha. Do głównych czynników ryzyka należą:

• obniżona odporność;

• niedobór witamin;

• nadwaga;

• nadmierne spożywanie alkoholu;

• nieprawidłowa higiena lub jej brak;

• podeszły wiek;

• choroby skóry, w których uszkodzeniu ulega ochronna warstwa naskórka;

• stosowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów);

• zakażenie wirusem HIV.

Powstawaniu i rozprzestrzenianiu się czyraków sprzyjają również choroby ogólnoustrojowe i przewlekłe, np. nieprawidłowo leczona cukrzyca, niewydolność wątroby lub nerek. Ze zmianami zmagają się również osoby chore na nowotwór, które mają znacznie obniżoną odporność.

Czyrak – jak się objawia?

Omawiana zmiana to początkowo podskórny guzek, który po 4–6 dniach przyjmuje postać dość dużej krosty o powierzchni nawet 3 cm. Skóra wokół czyraka ma czerwono-fioletową barwę i jest wyraźnie uniesiona. Dotykanie zainfekowanej okolicy powoduje dyskomfort i ból. W czopie gromadzi się ropna wydzielina, która może samoistnie wydostać się na zewnątrz i spowodować kraterowaty ubytek skóry, a następnie niewielką bliznę. Dolegliwości bólowe mijają po pęknięciu czopa ropnego. 

Pojedynczy czyrak zazwyczaj nie daje objawów ogólnych, takich jak podwyższona temperatura ciała czy dreszcze. W przypadku czyraka gromadnego węzły chłonne mogą być powiększone i pojawia się gorączka. 

W jakich partiach ciała najczęściej występują czyraki?

Zapalenie mieszków włosowych – jak sama nazwa wskazuje – występuje na owłosionych partiach ciała, takich jak: twarz, nogi, pachwiny, plecy, kark, pachy czy głowa. Może umiejscowić się także w trudno dostępnych miejscach, takich jak wnętrze ucha czy nosa, powodując wtedy większy dyskomfort. Czyrak w miejscu intymnym – np. na wargach sromowych u kobiet lub w okolicach prącia u mężczyzn – także nie należy do rzadkości. Zmiana nigdy nie pojawi się po wewnętrznej stronie dłoni lub na podeszwach stóp, ponieważ z natury nie występują tam włosy.

Czy czyrak jest groźny?

Czyrak – bez względu na rodzaj – to łagodna zmiana skórna, która nie jest nowotworem. Tym samym nie stanowi też bezpośredniego zagrożenia dla życia. Trzeba jednak wyjątkowo ostrożnie postępować z czyrakami na twarzy, ponieważ ich wyciskania może doprowadzić do powstania trwałych defektów kosmetycznych w szczególnie widocznym miejscu. W przypadku nieostrożnego postępowania lub samodzielnego wyciskania ropy infekcja może przenieść się na okoliczne tkanki. 

Jak przebiega leczenie czyraka?

Pamiętaj, że czyrak to przede wszystkim zapalenie o charakterze bakteryjnym, dlatego często konieczne okazuje się wdrożenie antybiotykoterapii. Antybiotyk jest aplikowany miejscowo w formie maści lub doustnie. Jeśli czyraki są wyjątkowo rozległe lub nie obserwuje się poprawy pomimo zastosowania antybiotykoterapii, konieczne może okazać się nacinanie chirurgiczne i dokładne oczyszczenie miejsca, w którym powstał ropień. Leczenie czyraków gromadnych bywa kłopotliwe i może potrwać nawet kilka miesięcy.

Jeżeli szukasz domowych sposobów na walkę z czyrakiem, sięgnij po maść ichtiolową dostępną bez recepty. Na jej bazie przygotowuj okłady, które mogą nieco skrócić dolegliwości bólowe, ponieważ przyspieszą pęknięcie ropnia i ewakuację wydzieliny na zewnątrz.