account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
Zdrowie psychiczneZaburzenia psychiczne 3 min.
Zweryfikowane przez eksperta

Co to są fobie i jakie są ich rodzaje?

Marta Wielgoszlek. Wiktor Trela27.07.2021Aktualizacja: 30.09.2022

Fobie nie są wymysłem ani fanaberią. Stanowią realny problem, który może bardzo utrudnić życie i znacząco obniżyć jego komfort. Mają wiele różnorodnych rodzajów, jednak zazwyczaj towarzyszą im podobne objawy. Jakie są bardziej i mniej powszechne fobie i czy można je skutecznie pokonać?


fobie-spoleczna-szkolna-jakie-sa-najpopularniejsze

Polecane

depresja-lekowa-jakie-sa-objawy-jak-z-nia-walczyc
Zdrowie psychiczne
2 min.
Depresja lękowa - jakie są objawy? Jak z nią walczyć?
31.10.2021
natrectwo-co-to-jest-jak-sobie-radzic-jak-leczyc
Zdrowie psychiczne
2 min.
Jak zdiagnozować natręctwo myśli? Czy istnieją metody leczenia?
19.05.2021
agresja-jakie-sa-rodzaje-jak-ja-rozpoznac
Zdrowie psychiczne
2 min.
Agresja - jakie są rodzaje? Jak ją rozpoznać?
27.07.2021
melisa-na-sen-czy-pomaga-na-bezsennosc
Zdrowie psychiczne
1 min.
Melisa na bezsenność i inne dolegliwości
17.09.2021
Spis treści
  1. Czym są fobie?
  2. Jakie są fobie? Podstawowy podział
  3. Skąd się biorą fobie?
  4. Jakie objawy dają fobie?
  5. Jakie są najpopularniejsze fobie?
  6. Jakie są najdziwniejsze fobie specyficzne? Przykłady
  7. Trichofobia
  8. Emetofobia
  9. Ambulofobia
  10. Pnigofobia
  11. Abemarofobia
  12. Ailurofobia
  13. Nullofobia
  14. Talassofobia
  15. Ichtiofobia
  16. Spectrofobia
  17. Jak można leczyć fobię?

Czym są fobie?

Słowo fobia pochodzi od starogreckiego wyrazu phobos, oznaczającego ‘lęk’ lub ‘strach’. Dobrze oddaje to charakter opisywanej przypadłości. Wszystkie fobie zaliczają się do zaburzeń nerwicowych, których głównym objawem jest uciążliwy lęk o dużym nasileniu. Może być wywołany przez określone obiekty, zjawiska lub sytuacje, które obiektywnie nie stanowią zagrożenia. Fobie związane są więc ze strachem, który jest zupełnie irracjonalny i nieuzasadniony. Utrudnia on przy tym normalne funkcjonowanie. Jeśli zmagasz się z fobią, zaczynasz unikać stresogennych bodźców, co w wielu przypadkach może zaburzać codzienne życie.

Jakie są fobie? Podstawowy podział

Wszystkie możliwe fobie zostały podzielone na kilka grup. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 wśród tego typu zaburzeń lękowych występują:

  • agorafobia – chorobliwy lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni. Może wiązać się również ze znalezieniem się w sytuacji, z której ciężko się wydostać lub gdy trudno jest uzyskać od kogoś pomoc. Uporczywy strach dotyczy więc m.in. wychodzenia z domu, korzystania z transportu publicznego i samotnego podróżowania, robienia zakupów w supermarkecie i stania w kolejce lub przebywania w tłumie,

  • fobie społeczne – często określane są jako fobie przed ludźmi, ponieważ wiążą się z lękiem, który pojawia się w momencie przebywania wśród innych osób oraz w różnych sytuacjach społecznych. Bodźcami, które wywołują irracjonalny niepokój, mogą być m.in. chodzenie na randki, wystąpienia publiczne, spotkania w grupie, telefonowanie do kogoś czy jedzenie w miejscu publicznym. Typem takich zaburzeń nerwicowych jest m.in. fobia szkolna, która objawia się strachem przed chodzeniem do szkoły,

  • fobie specyficzne (inaczej izolowane lub proste) – wyjątkowo popularne fobie, które wiążą się z występowaniem ogromnego lęku w obliczu konkretnych sytuacji lub obiektów. Ich przykładem może być dość powszechna arachnofobia, czyli strach na widok pająków. Co istotne, taka fobia prosta wyróżnia się silnym dążeniem do unikania stresogennych czynników,

  • inne zaburzenia lękowe, które występują w postaci fobii,

  • bliżej nieokreślone fobie.

To oczywiście najbardziej ogólny podział. W praktyce wszystkich fobii jest aż kilkaset – każdą jednak można przyporządkować do jednej z powyższych grup.

Skąd się biorą fobie?

Wiesz już, jakie istnieją fobie. Z czego może jednak wynikać tak irracjonalny i nieadekwatny do sytuacji lęk? Pod tym względem istnieje kilka teorii. Niektóre z nich źródeł fobii upatrują w czynnikach genetycznych. Zgodnie z tymi teoriami strach i tendencje do niego można niejako odziedziczyć. Równie istotne są warunki środowiskowe. Wśród nich znajdują się m.in. przeżyte niegdyś traumatyczne lub nieprzyjemne wydarzenia. Fobie, zwłaszcza specyficzne, mogą zostać również wyuczone. Jeżeli jako dziecko obserwowałeś nadmierne, lękowe reakcje swoich rodziców na określone bodźce, sam możesz przejąć ich schemat zachowania.

Jakie objawy dają fobie?

Choć istnieją różne fobie, objawiają się one zazwyczaj w podobny sposób. Wystawienie na stresogenny bodziec lub sytuację skutkuje wystąpieniem symptomów zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Wśród nich najczęściej znajdują się:

  • przyspieszony puls i bicie serca,

  • uczucie duszności,

  • dolegliwości bólowe (głównie bóle brzucha i głowy),

  • drżenie dłoni,

  • wzmożona potliwość,

  • uczucie ściśniętego gardła,

  • zawroty głowy,

  • nudności, wymioty i biegunka,

  • napięte mięśnie,

  • problemy z koncentracją

  • ogólny niepokój,

  • ataki paniki.

Ze względu na nieprzyjemne objawy fobie społeczne, specyficzne i inne mogą skutecznie uprzykrzyć życie. Nasilenie symptomów bywa jednak różne i zależy od stopnia zaawansowania danego zaburzenia nerwowego.

Jakie są najpopularniejsze fobie?

Na silne lęki może cierpieć nawet 10% społeczeństwa. Niektóre z nich występują rzadziej, inne częściej. Wśród stosunkowo popularnych fobii na pewno znajduje się fobia społeczna. Najczęściej rozwija się w dzieciństwie. Wiele osób myli ją z nadmierną nieśmiałością oraz z introwersją. Jeśli jednak dziecko lub nastolatek ma duże trudności z przebywaniem wśród ludzi, warto zasięgnąć porady specjalisty. Nieleczona fobia społeczna jest bowiem źródłem wielu problemów, również w dorosłym życiu.

Bardzo częste są różnego typu fobie specyficzne. Wśród nich najbardziej powszechne to:

Warto przy tym pamiętać, że aby zakwalifikować dany lęk do fobii, musi być on uporczywy i zupełnie nieproporcjonalny do sytuacji, a przy tym zaburzać funkcjonowanie w różnych sferach.

Jakie są najdziwniejsze fobie specyficzne? Przykłady

Istnieją dość nietypowe fobie. Nie sposób wymienić ich wszystkich. Niektóre z nich wydają się naprawdę absurdalne, jednak dla osoby z zaburzeniem nerwicowym stanowią realny problem.

Trichofobia

Silny lęk przed włosami. Osoba z tą fobią odczuwa strach zarówno przed zobaczeniem, jak i przed dotknięciem włosów. Dotyczy to m.in. kosmyków, które wypadły i znajdują się na ciele, ubraniu lub w innym miejscu (np. na poduszce lub na podłodze).

Emetofobia

Lęk związany z wymiotami. Osoba, która się z nim zmaga, boi się zarówno wymiotowania, jak i przebywania wśród osób, które wymiotują. Może to prowadzić do zaniku kontaktów towarzyskich oraz zaburzeń związanych z jedzeniem.

Ambulofobia

Lęk przed chodzeniem zarówno po płaskim, jak i po nierównym terenie, zwłaszcza nieznanym, który znajduje się daleko od domu. Wiąże się ze strachem przed upadkiem, w związku z czym osoby, które doświadczają tej fobii, wolą nie opuszczać swojego mieszkania.

Pnigofobia

Lęk przed uduszeniem. Może powodować, że osoba, która na niego cierpi, unika przyjmowania lekarstw oraz jedzenia konkretnego typu jedzenia (np. orzechów) z obawy przed tym, że się udusi.

Abemarofobia

Lęk przed przegapieniem swojego przystanku lub stacji podczas jazdy autobusem czy pociągiem. Jego występowanie powoduje, że osoba z aberamofobią przez całą podróż pozostaje w stanie czujności i ciągle nerwowo wygląda przez okno, by nie przegapić miejsca, w którym powinna wysiąść.

Ailurofobia

Lęk przed kotami.

Osoby, którym towarzyszy ailurofobia, czasami odczuwają paraliżujący strach nie tylko w bezpośrednim zetknięciu ze zwierzęciem, lecz także na sam jego widok, również na zdjęciach lub w filmach.

Nullofobia

Lęk przed byciem odrzuconym przez inne osoby.

Nullofobia powoduje problemy w bliskich relacjach – zarówno w przyjaźni, jak i miłości, ponieważ doświadczająca jej osoba cały czas obawia się bolesnego odtrącenia.

Talassofobia

Fobia przed głębinami. Lęk pojawia się na widok morza lub oceanu, a czasami nawet na myśl o nich.

Talassofobia wiąże się z wyobrażonymi morskimi zagrożeniami – występuje jednak wtedy, gdy duże akweny nie stanowią realnego źródła niebezpieczeństwa.

Ichtiofobia

Fobia przed rybami. Dotyczy zarówno żywych zwierząt, które pływają w morzu, rzece lub w jeziorze, jak i martwych, np. surowych, które znajdują się na targu lub w sklepie, albo usmażonych.

Spectrofobia

Fobia przed lustrami oraz własnym odbiciem. Osoby, które są dotknięte tym lękiem, nie chcą spojrzeć w taflę zwierciadła, ponieważ boją się, że zobaczą w nim nie siebie, a kogoś innego.

Jak można leczyć fobię?

Bez względu na to, czy są to popularne czy nietypowe fobie, ich obecność w życiu może prowadzić do wielu problemów. Na szczęście można sobie z nimi poradzić. Jak pokonać fobię? Podstawą leczenia jest regularna i systematyczna psychoterapia. Najczęściej prowadzi się ją w nurcie poznawczo-behawioralnym. Jedną z podstawowych metod jest wówczas tzw. desensytyzacja, czyli stopniowe odwrażliwianie na czynniki wywołujące paraliżujący strach.

W wielu przypadkach dobrym rozwiązaniem jest terapia ekspozycyjna, która polega na wystawianiu osoby, która zmaga się z fobią, na stresujący bodziec. Pod wpływem takich konfrontacji lęk zaczyna z czasem maleć.

Najcięższe fobie mogą wymagać leczenia farmakologicznego. Lekarz psychiatra przepisuje wówczas środki przeciwlękowe dostosowane do potrzeb pacjenta. Podstawą walki z fobiami wciąż pozostaje jednak terapia.

    Źródła
    1. K. Adamczyk i in., Rzadkie fobie specyficzne – rodzaje i leczenie, „Psychiatria” 2018, 15 (3).
    2. E.J. Bourne, Lęk i fobia. Praktyczny podręcznik dla osób z zaburzeniami lękowymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
    3. A. Barrada, J. Bemis, Pokonać lęki i fobie, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2015.
    Author Marta Wielgosz picture

    Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

    Najchętniej czytane

    jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby
    Zdrowie psychiczne
    1 min.
    Jak można się szybko uspokoić? Sposoby na atak paniki, nerwy i stres
    14.05.2021
    autyzm-wysokofunkcjonujacy-objawy-terapia
    Zdrowie psychiczne
    1 min.
    Autyzm wysokofunkcjonujący – jak się objawia i jak sobie z nim radzić?
    28.07.2022
    egoizm-a-egocentryzm-jak-je-rozroznic-co-warto-wiedziec
    Zdrowie psychiczne
    1 min.
    Egoizm a egocentryzm - jak je rozróżnić? Co warto wiedzieć?
    27.07.2021
    czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje
    Zdrowie psychiczne
    1 min.
    Kim jest człowiek empatyczny? Czemu służy empatia i czy można jej się nauczyć?
    03.06.2022
    Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
    socjoterapia-czym-jest-dla-kogo-jest-wskazana
    Zdrowie psychiczne
    2 min.
    Socjoterapia - czym jest? Dla kogo jest wskazana?
    30.07.2021
    Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
    Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
    Pakiety medyczne
    Konsultacja lekarska online
    Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
    arrow-link
    Zobacz więcej

    Kim jesteśmy

    Artykuły o zdrowiu

    ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
    Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

    © 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

    Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

    Social media

    • facebook logo
    • instagram logo

    Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.