Co to jest aichmofobia? Przyczyny, objawy i sposoby leczenia tego zaburzenia

Aichmofobia – co to jest i jak rozpoznać zaburzenie?

Aichmofobia to nieproporcjonalny do zagrożenia, trwały i bezpodstawny stres wywołany kontaktem z ostro zakończonymi przedmiotami (przede wszystkim narzędziami medycznymi, strzykawkami oraz skalpelami). Jest on tak silny, że może wywołać niekontrolowane napady lękowe.Ten typ fobii nazywany jest specyficznym rodzajem lęku izolowanego. Oznacza to, że występuje tylko w określonych sytuacjach (po ekspozycji na działanie bodźca stresowego), które tak naprawdę nie stwarzają realnego zagrożenia. Jeśli borykasz się z aichmofobią, z pewnością więc instynktownie unikasz miejsc i osób, które mogą dostarczyć niekomfortowych odczuć fizjologicznych, takich jak:

• tachykardia (kołatanie serca),

• ból w klatce piersiowej,

• omdlenia,

• nadmierne pocenie się,

• szybki, spłycony oddech,

• nudności i bóle brzucha,

• wzmożone napięcie mięśniowe,

• drżenie ciała,

• suchość w jamie ustnej.

Zaburzenia lękowe mogą być tak silne, że niejednokrotnie już sama myśl o tym, że znajdziesz się w sytuacji, która zmusza do kontaktu z ostrymi przedmiotami, wywołuje lęk antycypacyjny, czyli lęk przed odczuwaniem lęku (tzw. zamartwianie się na zapas). Nic więc dziwnego, że aichmofobii często towarzyszy depresja i inne (łagodniejsze) formy obniżonego samopoczucia.

Kto jest w szczególności narażony na rozwój aichmofobii?

Przyczyny aichmofobii są różne. U każdego chorego to zaburzenie lękowe może mieć inne podłoże. Psychiatra lub psychoterapeuta może więc postawić diagnozę, bazując wyłącznie na obserwacji twojego zachowania. Powodem nieuzasadnionego lęku przed ostrymi przedmiotami mogą być:

• odziedziczenie genotypu odpowiedzialnego za rozwój zaburzeń lękowych,

• zaburzenie pracy układów neurotransmisyjnych w mózgu (przede wszystkim prawidłowy przepływ dopaminy i serotoniny),

• skrócenie czasu trwania snu w fazie REM i wolnofalowej,

• konflikty psychiczne, których celem jest ochrona przed cierpieniem (przyjęcie strategii unikowej),

• tendencja do zniekształceń poznawczych obiektów lub osób (uwypuklanie zagrożenia).

Nierzadko przyczyną aichmofobii są wcześniejsze doświadczenia z pracownikami medycznymi. Dlatego tak ważne jest, by dziecko już od pierwszych lat swojego życia podczas szczepień, wizyt w laboratorium czy pobytu w szpitalu miało zapewniony komfort psychiczny podczas wykonywanych zabiegów z użyciem igieł. W przeciwnym razie również i ono w dorosłym życiu może borykać się z tym zaburzeniem .Co ciekawe, aichmofobia częściej dotyka kobiety, mieszkańców miast, osoby o niskim statusie społeczno-ekonomicznym oraz rozwodników i wdowców.

Aichmofobia – leczenie, które wymaga cierpliwości

Sama aichmofobia, choć wywołuje szereg niekomfortowych odczuć fizjologicznych, nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia. Uniemożliwia jednak wykonanie wielu zabiegów i badań lekarskich z zakresu profilaktyki zdrowotnej. Trudno pobrać krew do analizy, czy usunąć ubytki w zębach, gdy w zasięgu twojego wzroku pojawia się igła czy wiertło stomatologiczne. Wyleczenie aichmofobii jest jednak możliwe. Najskuteczniejszymi metodami zwalczania tego zaburzenia są farmakoterapia oraz psychoterapia behawioralno-poznawcza. Połączenie stosowania środków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych (benzodiazepina) oraz stopniowe oswajanie z lękiem przynoszą zazwyczaj pozytywne efekty. Kluczowe jest tu jednak stopniowanie ekspozycji na działanie bodźca – coraz częstsze, o zwiększonym natężeniu.

Początkowo może być to tylko rozmowa na temat przeżywanych emocji i stosowanych strategii unikowych. Istotne jest również zachowanie ciągłości terapii, a tę niestety przerywa aż 50 proc. cierpiących na aichmofobię. Przyczyną tego jest najczęściej brak wyraźnych efektów w krótkim czasie od rozpoczęcia leczenia i niezgodne z oczekiwaniami reagowanie na zalecone przez specjalistę medykamenty. Jeśli jednak skupisz się na terapii, to efekty w końcu się pojawią – wystarczy odrobina cierpliwości i zaangażowania.

1. E. Trypka, Przywrócić radość życia – Jak skutecznie radzić sobie z depresją i zaburzeniami psychicznymi w wieku senioralnym, Wydawnictwo OTO Agencja Reklamowa Kulczyk & Pacześniak s.j., Wrocław 2010, s. 52–53.
2. K. Adamczyk i in., Rzadkie fobie specyficzne – rodzaje i leczenie, „Varia Medica” 2018 t. 2, nr 5, s. 423–424.
3. T. Pawłowski i in., Panic Disorder Zaburzenie lękowe z napadami lęku, „Advances in Clinical and Experimental Medicine” 2006, nr 15, s.166–167