Czym jest hermafrodytyzm i na czym polega?

Czym jest hermafrodytyzm?

Hermafrodytyzm, znany również jako obojnactwo lub interseksualizm, to występowanie męskich i żeńskich narządów płciowych jednocześnie. Mówimy tu o organach płciowych zarówno zewnętrznych, czyli widocznych gołym okiem, jak i wewnętrznych, czyli znajdujących się w jamie brzusznej. Zazwyczaj hermafrodytyzm jest widoczny wkrótce po urodzeniu, chociaż zdarzają się przypadki, gdy wykrywa się go w okresie dojrzewania.

Jakie są rodzaje hermafrodytyzmu?

Wyróżnia się trzy rodzaje hermafrodytyzmu:

• Pseudohermafrodytyzm kobiecy – mamy z nim do czynienia wtedy, gdy dziecko ma zestaw chromosomów (kariotyp) charakterystyczny dla kobiety, ale zewnętrzne narządy płciowe odpowiadające mężczyźnie. Ten rodzaj hermafrodytyzmu powstaje wtedy, kiedy dziecko będące w łonie matki jest narażone na działanie męskich hormonów płciowych lub cierpi na przerost nadnerczy. Taka sytuacja może również mieć miejsce, kiedy u dziecka stwierdza się niedobór jednego z enzymów, który w normalnych warunkach przekształca hormony męskie w żeńskie. Wtedy to wargi sromowe u dziecka zrastają się, a łechtaczka powiększa się w taki sposób, że przypomina penisa. W większości przypadków wewnętrzne narządy płciowe występujące u dziecka są charakterystyczne dla dziewczynki. Ma więc ona prawidłowo rozwinięte jajowody, pochwę i jajniki.

• Pseudohermafrodytyzm męski – występuje, gdy zewnętrzne narządy płciowe dziecka odpowiadają kobiecie lub nie są prawidłowo ukształtowane, a wewnętrzne są typowe dla mężczyzny, choć również zdarza się, że są nieprawidłowo wykształcone. Zestaw chromosomów jest również charakterystyczny dla mężczyzny. Ten rodzaj hermafrodytyzmu może powstać gdy organizm jest niewrażliwy na testosteron.

• Hermafrodytyzm prawdziwy – najrzadziej diagnozowany u dzieci. W tym przypadku osoba chora ma tkanki zarówno jąder, jak i jajników. Problem zaczyna się już na etapie prenatalnym i lekarz wykonujący badania ultrasonograficzne nie potrafi jednoznacznie zidentyfikować płci. W obojnactwie prawdziwym dziecko ma kariotyp mozaikowy, czyli w jego organizmie znajdują się komórki charakterystyczne zarówno dla kobiety, jak i dla mężczyzny. Osoby takie mogą identyfikować się z obiema płciami jednocześnie.

Jakie są przyczyny wystąpienia hermafrodytyzmu?

Zgodnie z naukowymi doniesieniami hermafrodytyzm ma dwie przyczyny. Jako pierwszą wymienia się zmiany w materiale genetycznym, do których doszło przypadkowo na etapie rozwoju zarodkowego. Nie są one dziedziczne.

Druga z przyczyn to zaburzenia hormonalne. Dziecko nie ma zaburzeń chromosomalnych, ale jego płeć została ukształtowana na skutek zaburzeń hormonalnych. Istnieje ryzyko, że dojdzie do zaburzeń kształtowania płci, kiedy kobieta, która jest w ciąży, z różnych przyczyn zażywa niektóre leki. Wśród nich wymienia się preparaty zawierające hormony męskie (androgeny). Dziecko może cierpieć z powodu hermafrodytyzmu również wtedy, gdy w życiu płodowym rozwinie się u niego przerost nadnerczy lub nowotwór wydzielający androgeny.

W jaki sposób można zdiagnozować hermafrodytyzm?

Diagnostyka zaburzeń rozwoju płci nie jest łatwa i zazwyczaj potrzeba konsultacji wielu specjalistów, by jednoznacznie zdiagnozować obojnactwo.

Niezbędne badania wykonywane, by potwierdzić hermafrodytyzm, to:

• badania fizykalne dziecka, podczas których lekarz dokładnie ogląda narządy płciowe w poszukiwaniu cech nieprawidłowego rozwoju,

• konsultacje z lekarzem genetykiem, obejmujące szczegółowy wywiad rodzinny,

• badania genetyczne w celu określenia kariotypu,

• badania hormonalne, takie jak FSH (hormon folikulotropowy) i LH (hormon luteinizujący),

• badania obrazowe jamy brzusznej, takie jak tomografia komputerowa i USG.

Jak wygląda leczenie hermafrodytyzmu?

Hermafrodytyzm może być leczony chirurgicznie wkrótce po urodzeniu dziecka. Jest to jednak kwestia dyskusyjna. Nierzadko nie wykonuje się tego zabiegu tak wcześnie i czeka się, aż dojrzewający młody człowiek świadomie podejmie decyzję o przynależności do płci i określi swoją orientację seksualną.