Czym jest skaza białkowa i w jaki sposób się objawia?

Czym jest skaza białkowa?

Skaza białkowa to rodzaj alergii pokarmowej na białka mleka krowiego pochodzącego z produktów mlecznych. Zazwyczaj dotyka dzieci do trzeciego roku życia. Najczęściej występuje u maluchów odżywianych sztucznym pokarmem, jednak zdarzają się też przypadki skazy białkowej u dzieci karmionych mlekiem matki. Rodzice rzadko kiedy objawy skazy białkowej kojarzą z alergią pokarmową. Tymczasem w takim przypadku matka karmiąca piersią powinna w pierwszej kolejności wyeliminować ze swojej diety produkty mleczne. Zdarzają się też takie przypadki, że skaza białkowa pojawia się jako reakcja alergiczna na białka znajdujące się w jajach, mięsie czy rybach. W większości sytuacji objawy skazy ustępują samoistnie około trzeciego roku życia dziecka. 

Mleko zawiera około 30 rodzajów białek, z czego najwięcej reakcji alergicznych wywołują beta-laktoglobulina i kazeina. Często się zdarza, że skaza białkowa jest mylona z nietolerancją laktozy, ponieważ mają bardzo podobne objawy. Są to jednak dwa różne schorzenia.

Jakie są przyczyny skazy białkowej?

Za wystąpienie objawów skazy białkowej, podobnie jak innych alergii pokarmowych u niemowlaka, odpowiada układ odpornościowy, który rozpoznaje konkretne substancje jako niebezpieczne i próbuje je eliminować. Pojawia się wtedy stan zapalny.

Naukowcy udowodnili, że niektóre dzieci mają większe predyspozycje do rozwoju skazy białkowej, co jest podyktowane genetyką. Jeśli u rodziców zdiagnozowano skazę białkową, to ryzyko wystąpienia jej u ich potomstwa jest znacznie większe niż w innych przypadkach. Wiadomo również, że układ odpornościowy niemowlęcia jest słabiej rozwinięty niż u dorosłych. U nadwrażliwych dzieci może więc wystąpić reakcja alergiczna. 

W jaki sposób objawia się skaza białkowa?

Objawy skazy białkowej u dziecka są podobne do innych alergii pokarmowych. Najczęściej występującym objawem uczulenia na nabiał jest czerwona wysypka za uszami i na policzkach dziecka. Niekiedy może ona występować też w zgięciach łokci, kolan i na tułowiu. Zmienione chorobowo miejsca swędzą, a dziecko się drapie. Z czasem skóra robi się bardzo przesuszona, łuszczy się i może dojść do nadkażeń bakteriami.

Czasami rodzice zgłaszają się do lekarza w ciągu tygodnia od przyjścia na świat dziecka, zgłaszając wysypkę. W większości przypadków jednak jest to rumień alergiczny u noworodków.

Oprócz objawów widocznych na skórze mogą pojawić się dolegliwości ze strony układu pokarmowego. U dzieci ze skazą białkową występują wymioty, biegunki, zaparcia, a w ich stolcu mogą pojawić się nitki krwi.

Jak wykryć skazę białkową?

Jeśli na podstawie opisanych powyżej objawów podejrzewasz, że Twoje dziecko może cierpieć z powodu skazy białkowej, skontaktuj się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub z pediatrą. Będzie on chciał się dowiedzieć, czy w najbliższej rodzinie dziecka wystąpiły już przypadki skazy białkowej lub innych reakcji alergicznych. Lekarz również zapyta o wszystkie objawy i czas, kiedy one się pojawiły. Istnieje bowiem wiele schorzeń o podobnych symptomach, które trzeba wykluczyć.

Jeśli lekarz podejrzewa reakcję immunologiczną na białka mleka zależną od IgE, to kieruje dziecko na konsultację do lekarza alergologa. Zleca również wykonanie testów skórnych i badanie poziomu IgE we krwi.

W przypadku podejrzenia alergii na białka mleka krowiego, ale niezależnej od IgE, lekarz proponuje zastosowanie diety eliminacyjnej. Jest to taki rodzaj odżywiania, w którym mleko krowie i jego przetwory są całkowicie usuwane z diety dziecka lub matki, jeśli niemowlę jest karmione mlekiem matki. Po pewnym czasie lekarz prosi o ponowne podanie dziecku mleka i jego przetworów. Jeśli objawy u dziecka powrócą, to znaczy, że ma ono skazę białkową.

Jak wygląda leczenie skazy białkowej?

Skaza białkowa zwykle nie wymaga podawania leków, a jedynie właściwej pielęgnacji skóry i wprowadzenia diety eliminacyjnej u dziecka lub matki, jeśli niemowlę jest karmione piersią. 

Jeśli Twoje dziecko ma skazę białkową, to ze swojego jadłospisu powinnaś wykluczyć:

• mleko,

• jogurty, 

• sery, 

• mleko zagęszczone, 

• maślankę,

• mleko w proszku,

• lody na bazie mleka i śmietanki.

Naukowcy udowodnili, że białka mleka owczego i koziego są bardzo podobne do białek mleka krowiego, więc należy je również wykluczyć.

W przypadku maluchów, które są karmione mlekiem modyfikowanym zawierającym białka mleka krowiego, trzeba taki preparat zmienić na inny.

Wprowadzenie diety eliminacyjnej nie niesie poprawy stanu zdrowia dziecka od razu. Na efekty leczenia trzeba poczekać nawet do kilku tygodni.

Mając dziecko ze skazą białkową, pamiętaj również o odpowiedniej pielęgnacji jego skóry za pomocą emolientów, które ją natłuszczają.

Gdy zauważysz u swojego dziecka podrażnioną skórę, skontaktuj się z lekarzem. Nie zmieniaj samodzielnie swojej diety. Jeśli Twoje dziecko cierpi na inne schorzenie niż skaza białkowa, niepotrzebnie wyeliminujesz bardzo wiele produktów, co może wiązać się z powstaniem niedoborów pokarmowych. Lekarz, który zdiagnozuje skazę białkową, z pewnością zaleci odpowiednie suplementy diety lub zaproponuje zamienniki pokarmowe nabiału.