Jak rozpoznać i leczyć konflikt udowo-panewkowy?

Co to jest i na czym polega konflikt udowo-panewkowy?

Konflikt udowo-panewkowy polega na tworzeniu się zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym. Najczęściej rozwija się jednostronnie, ale bywa też obustronny. Obrąbek stawowy, element stawu, który ulega zwykle największym uszkodzeniom w przebiegu schorzenia, dotyczy przede wszystkim osób w młodym wieku i do tego aktywnych fizycznie.

Na pojawienie się konfliktu udowo-panewkowego stawy biodrowe są narażone najbardziej w 3. i 4. dekadzie życia, a jeśli Twój organizm ma pewne predyspozycje (np. genetyczne, zdrowotne czy związane ze stylem życia), konflikt udowo-panewkowy może nawet pojawić się szybciej, bo już w 2. dekadzie życia. Młody wiek stanowi tu istotny czynnik, gdyż stawy biodrowe są wówczas silnie eksploatowane. Niebezpieczeństwo powstania konfliktu udowo-panewkowego prowokują przede wszystkim dyscypliny intensywnie angażujące do ruchu i przeciążające biodra, np. sporty związane z bieganiem, skakaniem czy narciarstwem.

Jakie objawy daje konflikt udowo-panewkowy?

Charakterystycznym i dominującym objawem konfliktu udowo-panewkowego jest ból stawu biodrowego. Jego intensywność bywa różna i nie zawsze taka sama u każdej osoby nim obciążonej, ale dolegliwość ta zwykle pojawia się stopniowo i wzmaga się w ciągu kolejnych kilku tygodni czy miesięcy (podobnie możesz odczuwać objawy osteoporozy po mikrozłamaniach).

Ból w przebiegu konfliktu udowo-panewkowego lokalizuje się w okolicy krętarza większego, czyli obszaru nogi, najbardziej wysuniętego w bok. Ból jest tym większy, w im większym zgięciu ustawiona jest noga, i dodatkowo zależy od rotacji wewnętrznej podczas ruchu (np. gdy noga znajduje się w lekkim przykucnięciu ze skierowaniem kolana na lewo). Również w pośladku powszechne jest odczuwanie bólu.

Ból, początkowo tępy i sporadyczny, staje się ciągły, dlatego wpływa na jakość chodzenia i ogólną aktywność w ciągu dnia. Możesz zauważyć z czasem trudności w czynnościach wymagających np. kucania, jak wsiadanie do samochodu czy na fotel, ale kłopotów może także przysporzyć Ci wchodzenie po schodach czy wstawanie z krzesła, zwłaszcza po dłuższym siedzeniu.

Objawy konfliktu udowo-panewkowego sprzyjają trudnościom w chodzeniu i zmianom pozycji. Czasem możesz odnosić wrażenie ciągnięcia za sobą nogi obciążonej zmianami zwyrodnieniowymi, co może także mieć wpływ na poczucie równowagi, a nawet sprzyjać upadkom.

Rozpoznanie konfliktu udowo-panewkowego

Lekarz dokonuje rozpoznania na podstawie wielu zebranych informacji. Jednym z pierwszych badań jest tzw. wywiad. Lekarz poprosi Cię o opisanie dolegliwości, przedstawienie historii choroby, okoliczności występowania objawów czy trybu życia, ponieważ konflikt tego typu nie ma przyczyn urazowych. Ze względu na to, że powoduje on objawy podobne do wielu innych schorzeń stawowych, należy go różnicować. W tym celu wykorzystuje się np. testy funkcjonalne.

Testy funkcjonalne lekarz może przeprowadzić w gabinecie bądź skierować Cię do fizjoterapeuty. Istnieje kilka testów, które pozwalają potwierdzić konflikt udowo-panewkowy, w tym np.:

• test zderzenia przedniego – w leżeniu na plecach osoba badająca zgina Twój staw kolanowy do 90° i rotuje go do wewnątrz, a następnie wykonuje przywiedzenie. Jest to najbardziej czuły i dokładny test funkcjonalny na konflikt udowo-panewkowy. Wynik jest dodatni, jeśli ruch wywołuje ból;

• test Drehmanna – osoba badająca poleca Ci położyć się na plecach i umieścić stopę badanej nogi na przeciwnym kolanie, po czym wywiera nacisk na kolano nogi badanej. Wynik jest dodatni, jeśli nacisk wywołuje ból;

• test zderzenia tylnego – to badanie, które polega na położeniu się na plecach na brzegu kozetki od strony nogi badanej i wykonaniu przez osobę badającą odwiedzenia tej nogi i rotacji zewnętrznej. Wynik jest dodatni, jeśli ruch wywołuje ból.

Jednym z podstawowych badań jest też ocena asymetrii kończyn dolnych. Wystarczy, że położysz się na plecach, a osoba badająca dokona pomiarów. Jeśli biodro ma konflikt udowo-panewkowy, można zaobserwować skrócenie i nadmierną rotację nogi nim obciążonej.

Pamiętaj przy tym, że testy funkcjonalne nie są wystarczające do potwierdzenia konfliktu udowo-panewkowego. Dopełniające są badania obrazowe, które muszą korelować z odczuwanymi przez Ciebie objawami.

Badania obrazowe na konflikt udowo-panewkowy

Jednym z ważnych badań jest zdjęcie rentgenowskie (RTG). Dzięki niemu można ocenić kąty pomiędzy liniami elementów osi kości udowej względem umiejscowienia jej w panewce stawu biodrowego. Normy ich wartości różnią się ze względu na płeć. Dla kobiet jest ona zwykle większa niż dla mężczyzn.

Istotnych informacji dostarcza rezonans magnetyczny (MRI). Nie tylko pokazuje on, że konflikt udowo-panewkowy zaistniał, ale pozwala ocenić skalę zmian zwyrodnieniowych i ich dokładną lokalizację. Nierzadko to badanie przeprowadza się z tzw. kontrastem dla lepszego zobrazowania chrząstek stawowych i ustawienia ich oraz innych elementów w stawie. Rezonans wspólnie z innymi badaniami pozwala także zaobserwować wiele innych niekorzystnych zmian postępujących w kościach, np. zwapnienie kości.

Tomografia komputerowa (TK) może być badaniem uzupełniającym. Dostarcza dodatkowych informacji na temat położenia przestrzennego panewki stawu biodrowego.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Leczenie konfliktu udowo-panewkowego może prowadzić ortopeda (lekarz, do którego należy zgłosić się z objawami złamania i innymi urazami oraz różnorodnymi kłopotami z układem ruchu).

Konflikt udowo-panewkowy – leczenie

Terapia konfliktu udowo-panewkowego obejmuje wiele technik. Podstawową jest postępowanie nieoperacyjne. Rehabilitacja konfliktu udowo-panewkowego rozpoczyna się od modyfikacji aktywności życiowej, ze szczególnym ograniczeniem ruchów sprzyjających postępowi zmian zwyrodnieniowych. Rezygnacja ze sportu często nie jest jednak do zaakceptowania dla młodych osób, dlatego uzupełnieniem leczenia w trakcie fizjoterapii oraz w okresach zaostrzenia objawów jest farmakoterapia przeciwzapalna. Wspierająco możesz stosować witaminy na kości i inne uzupełniające suplementy, ale to ustal dokładnie ze swoim lekarzem.

Ćwiczenia na konflikt udowo-panewkowy są dobierane indywidualnie. Zwykle ich realizacja jest wskazana po ustąpieniu ostrych dolegliwości bólowych.

Operację konfliktu udowo-panewkowego proponuje się sportowcom o znacznym postępie zmian i z uciążliwymi dolegliwościami. Jej istotą jest usunięcie uszkodzonych części obrąbka stawowego bądź chrząstki stawowej i wykonanie czynności naprawczych.