Kraniostenoza – przyczyny, objawy, leczenie, badania

Czym jest kraniosynostoza?

Kraniosynostoza to wrodzona wada, w której jedno lub kilka szwów czaszkowych ulega przedwczesnemu zarośnięciu. W normalnych warunkach, szwy czaszkowe pozostają elastyczne przez pewien czas, umożliwiając wzrost mózgu i rozwoju głowy. Jednak w przypadku kraniosynostozy, szwy zamykają się zbyt wcześnie, co prowadzi do nieprawidłowego wzrostu czaszki. Szczyt występowania kraniosynostozy przypada na okres po porodzie, chociaż często można ją zauważyć również podczas prenatalnych badań ultrasonograficznych. Częstość występowania kraniosynostozy szacuje się na 1 na 2000–2500 urodzeń, co oznacza, że w Polsce rocznie rodzi się około 200 dzieci z tą wadą.

• Dowiedz się więcej o innej nieprawidłowości w kształcenie głowy dziecka, jakim jest brachycefalia.

Jakie są przyczyny kraniosynostozy?

Przyczyny kraniosynostozy mogą być różnorodne. Często jest to wynik czynników genetycznych, jednak w niektórych przypadkach może być spowodowana również czynnikami środowiskowymi. W większości przypadków kraniosynostoza występuje jako izolowana wada, ale czasami może być również objawem określonych zespołów wad wrodzonych. Rzadziej, kraniosynostoza może być objawem określonych zespołów wad wrodzonych, takich jak zespół Aperta, zespół Crouzon czy zespół Pfeiffera. W przypadku zespołów genetycznych, kraniosynostoza jest związana z mutacjami genetycznymi.

• Sprawdź, czym są przedgłowie i wodogłowie.

Kraniosynostoza – objawy

Objawy kraniosynostozy zależą od lokalizacji i stopnia zarośnięcia szwów czaszkowych. Jednym z najbardziej widocznych objawów jest nieprawidłowy kształt głowy dziecka. Może to obejmować wydłużenie, zniekształcenie lub asymetrię czaszki. Inne objawy mogą obejmować problemy z oddychaniem, trudności w karmieniu, opóźnienie wzrostu, problemy z widzeniem i słuchem. 

• Dowiedz się, jakie objawy daje torbiel w głowie.

Kraniosynostoza może mieć poważne konsekwencje dla dziecka. Przedwczesne zarośnięcie szwów czaszkowych utrudnia prawidłowy rozwój mózgu i może prowadzić do ucisku pewnych obszarów mózgu. Może to skutkować zaburzeniami widzenia, opóźnieniem w rozwoju psychoruchowym oraz objawami nadciśnienia wewnątrzczaszkowego. 

W przypadku podejrzenia kraniosynostozy, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem specjalistą, który przeprowadzi odpowiednie badania i zaleci odpowiednie leczenie. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zapewnienia prawidłowego wzrostu czaszki i funkcji mózgu. 

Jakie są typy kraniostenozy?

Istnieje kilka rodzajów kraniosynostozy, zależnie od tego, które szwy czaszkowe są zarośnięte przedwcześnie. Oto najczęstsze typy:

• Kraniosynostoza strzałkowa występuje, gdy szew strzałkowy czaszki zarośnie zbyt wcześnie. Jest to najczęstszy typ kraniosynostozy i prowadzi do wydłużenia głowy dziecka. Czaszka przyjmuje kształt łódkowaty.

• Kraniosynostoza czołowa występuje, gdy szew czołowy czaszki zarośnie przedwcześnie. Powoduje to wystąpienie tzw. trójkątnogłowia, czyli trójkątnego kształtu czaszki. Jest to jeden z mniej częstych typów kraniosynostozy.

• Kraniosynostoza wieńcowa występuje, gdy szew wieńcowy czaszki zarośnie przedwcześnie. Przy jednostronnym zarośnięciu wieńcowego szwu czaszka staje się skośna, natomiast przy obustronnym zarośnięciu dziecko ma krotkogłowie.

• Kraniosynostoza węgłowa występuje, gdy szwy węgłowe czaszki zarośnieją przedwcześnie. Może powodować asymetrię kształtu głowy, taką jak plagiocefalia (skośnogłowie) lub brachycefalia (krótkogłowie).

Diagnoza kraniosynostozy

Diagnoza kraniosynostozy jest oparta na badaniu klinicznym, a także na wynikach badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (RM) czaszki. Badanie kliniczne obejmuje ocenę kształtu głowy, badanie szwów czaszkowych i ocenę rozwoju neurologicznego dziecka. Badania obrazowe pozwalają na dokładniejszą ocenę struktury czaszki i stopnia zarośnięcia szwów. W niektórych przypadkach może być konieczne skonsultowanie się z zespołem specjalistów, takich jak neurochirurg, genetyk, okulista czy laryngolog.

Jak wygląda leczenie kraniosynostozy?

Leczenie kraniosynostozy zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania schorzenia. Istnieją dwie główne metody leczenia:

• Terapia kaskowa jest stosowana w przypadkach łagodniejszych deformacji czaszki. Polega na noszeniu specjalnego kasku, który delikatnie koryguje kształt głowy dziecka. Terapia kaskowa jest stosowana przez określony okres czasu, a postępy są monitorowane przez lekarza.

• W przypadkach bardziej zaawansowanych deformacji czaszki konieczna może być operacja korygująca. Operacja ta polega na usunięciu i ponownym ułożeniu kości czaszki w celu przywrócenia prawidłowego kształtu głowy. Operacja może być przeprowadzana w różnym wieku, w zależności od stopnia zarośnięcia szwów i objawów. Celem operacji jest ustabilizowanie wzrostu czaszki i poprawa funkcji mózgu.

Kraniostenoza – operacja

Przed operacją, dzieci są poddawane badaniom diagnostycznym, takim jak badanie krwi, badanie EKG i badanie rentgenowskie. Operacja jest przeprowadzana przez zespół chirurgów specjalizujących się w chirurgii czaszkowo-twarzowej. Polega ona na usunięciu zarośniętych szwów i rekonstrukcji czaszki przy użyciu implantów i/lub przeszczepów kostnych.

Po operacji, dzieci będą wymagać ścisłej opieki i monitorowania. Mogą być stosowane opatrunki elastyczne lub twarda czapka na czaszce w celu stabilizacji i ochrony rekonstrukcji. Regularne wizyty kontrolne będą również niezbędne, aby monitorować postęp i zapobiegać ewentualnym powikłaniom.

Prognoza i rokowanie

Prognoza dla dzieci z kraniosynostozą jest zwykle dobra, jeśli zostanie przeprowadzona odpowiednia operacja i zapewniona odpowiednia opieka pooperacyjna. Wielu pacjentów osiąga prawidłowy rozwój i funkcjonowanie, chociaż czasami mogą być wymagane dalsze zabiegi korekcyjne w późniejszym życiu.

Sprawdź, jakie mogą być konsekwencje urazu głowy.