Zwolnienie chorobowe a umowa zlecenie – co warto wiedzieć?

Czy na umowie zleceniu przysługuje chorobowe?

Osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia nie przysługuje obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe. Aby móc skorzystać ze zwolnienia lekarskiego i otrzymywać świadczenia chorobowe, pracownik zmuszony jest opłacać samodzielnie składkę chorobową. Poza „zleceniobiorcami” dobrowolną składkę chorobową mogą opłacać również osoby: 

• duchowne,

• prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i ich współpracownicy,

• pracujące na podstawie umowy agencyjnej i innej umowy o świadczenie usług, wobec których zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia oraz ich współpracownicy (umowa zlecenie ma charakter cywilnoprawny i przy tej formie nie obowiązują zapisy kodeksu pracy),

• wykonujące pracę nakładczą,

• opiekujące się dziećmi na podstawie umowy uaktywniającej,

• wykonujące pracę na podstawie skierowania podczas tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Kto płaci chorobowe przy umowie zleceniu?

Zleceniodawca nie wypłaca zasiłku pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia przebywającemu na zwolnieniu lekarskim. Dla pracodawcy umowa ta nie ma finansowego znaczenia. Wszystkie świadczenia chorobowe wypłacane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dla przypomnienia w przypadku umowy o pracę wynagrodzenia za pierwsze 33 dni (w przypadku osób powyżej 50 lat – za pierwsze 14 dni) niedyspozycji opłaca pracodawca, a w dalszej kolejności ZUS.

Dowiedz się więcej na temat PUE ZUS – zwolnienie lekarskie. 

Jak długo można być na chorobowym na umowie zlecenie?

Zastanawiasz się, jak długo można być na L4, pracując na podstawie umowy zlecenia? Maksymalny wymiar zwolnienia lekarskiego wynosi 182 dni, czyli 6 miesięcy. Jest on tak samo długi bez względu na przyczynę niezdolności do pracy. Pamiętaj, że w przypadku tej umowy nie przysługuje Ci L4 na wypalenie zawodowe. Jeśli jednak po upływie 182 dni pracownik pozostaje nadal chory, ale lekarz rokuje, że może on odzyskać zdolność do wykonywania obowiązków zawodowych, to przez kolejne 12 miesięcy ma prawo do pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Od 182 dni maksymalnego wymiaru zwolnienia lekarskiego istnieją wyjątki. Tzw. L4 zostaje wydłużone w przypadku gruźlicy lub ciąży do 270 dni. Zwolnienie lekarskie można otrzymać w ramach tradycyjnej wizyty oraz teleporady – L4 online.

Ile wynosi składka na ubezpieczenie chorobowe przy umowie zlecenie?

Obecnie składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45% podstawy wymiaru, czyli przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Ty jako pracownik pokrywasz ją w całości. Oznacza to, że decydując się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe z Twojej pensji „potrącona” zostanie wartość składki. Zadaniem zleceniodawcy jest wyłącznie przekazanie składki do ZUS. Pracownik musi złożyć u zleceniodawcy odpowiednią deklarację, którą ten zobowiązany jest zarejestrować w ZUS. To w gestii pracownika leży decyzja, czy chce otrzymywać wyższe przychody, czy posiadać zabezpieczenie na wypadek choroby uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków zawodowych. Zwolnienie lekarskie pozwala spokojnie odpoczywać i wracać do zdrowia bez obaw, że zostanie się bez środków do życia.

Kiedy nabywa się prawo do płatnego chorobowego na umowie zleceniu?

Jeśli pracujesz na umowę zlecenie, pamiętaj, że nie od razu nabędziesz prawo do korzystania ze świadczenia chorobowego – zazwyczaj obowiązuje 90 dni tzw. okresu wyczekiwania. Jeżeli zleceniobiorca będzie przebywał na zwolnieniu lekarskim przed tym czasem, to nie zostanie mu wypłacone świadczenie chorobowe. Jednak od tej zasady istnieją pewne wyjątki. Mianowicie okres wyczekiwania może zostać skrócony o poprzednie okresy ubezpieczenia, o ile przerwy między nimi nie przekraczały 30 dni lub były spowodowane przez określone przyczyny. Wśród dopuszczalnych powodów znajdują się: urlop bezpłatny, urlop wychowawczy, czynna służba wojskowa żołnierza niezawodowego.

Umowa zlecenie a świadczenia chorobowe od pierwszego dnia

Istnieją sytuacje, w których wynagrodzenie chorobowe na umowie zleceniu przysługuje bez 90-dniowego okresu wyczekiwania. Do zleceniobiorców, którzy mogą skorzystać z zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia obowiązywania ubezpieczenia, należą:

• senatorowie i posłowie podejmujący się opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe na umowie zleceniu do 90 dni od zakończenia kadencji,

• absolwenci przystępujący do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia edukacji szkolnej,

• zleceniobiorcy posiadający ponad 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, czyli zatrudnieni wcześniej na podstawie umowy o pracę,

• pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim z powodu wypadku w drodze do i z miejsca pracy oraz w pracy.

Kiedy ustaje dobrowolne ubezpieczenie chorobowe?

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zaczyna obowiązywać w dniu wskazanym we wniosku. Z kolei wygasa:

• w dniu ustania tytułu ubezpieczenia – rozwiązania umowy zlecenia,

• w dniu oznaczonym we wniosku,

• od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono składki.

W określonych przypadkach możliwe jest ubieganie się o świadczenia chorobowe również po ustaniu tytułu ubezpieczenia:

• choroba trwała ponad 30 dni i powstała do 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia,

• choroba powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i nie ustała po jego wygaśnięciu,

• choroba trwała ponad 30 dni i powstała do 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia, o ile była spowodowana chorobą zakaźną lub inną, której objawy dają o sobie znać po ponad 14 dniach.

Jeśli nastąpi przerwa w opłacaniu składek na ubezpieczenie chorobowe, można skorzystać z prawa do złożenia wniosku do ZUS o opłacenie składki po terminie. W uzasadnionych przypadkach zgoda zostanie wyrażona, a zleceniobiorca będzie objęty nadal ubezpieczeniem.

1. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Online: https://www.zus.pl/pracujacy/system-ubezpieczen-spolecznych-w-polsce/dobrowolne-ubezpieczenia-spoleczne/dobrowolne-ubezpieczenie-chorobowe [dostęp: 04.02.2023].
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887.