L4 na wypalenie zawodowe – czy osobom z syndromem „burnout” przysługuje zwolnienie lekarskie?

Czy możliwe jest L4 na wypalenie zawodowe?

Serwis Welbi.pl to miejsce, w którym znajdziesz fachową wiedzę na temat zwolnienia lekarskiego. Z przygotowanych przez naszych specjalistów poradników dowiedz się, co to jest L4, ile płatne jest L4 czy ile można być na L4. Na portalu są również artykuły dotyczące zwolnienia lekarskiego wstecz, po ustaniu zatrudnienia czy możliwości uzyskania L4 na wypalenie zawodowe. Ostatniemu zagadnieniu poświęcony zostanie ten poradnik. 

Wypalenie zawodowe to poważny problem, który dotyka coraz więcej pracowników. W związku z tym w 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła syndrom „burnout” do najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Tzw. ICD-11 zaczęło obowiązywać od początku 2022 roku. Mimo to osoby zmagające się z wypaleniem zawodowym nie będą mogły otrzymać zwolnienia lekarskiego. Oznacza to, że nie mają prawa do zasiłku chorobowego.

Wypalenie zawodowe – co to jest?

Zanim przedstawiona zostanie kwestia zwolnienia lekarskiego na wypalenie zawodowe, należy przybliżyć nieco sam syndrom „burnout”. We wspomnianej wyżej Międzynarodowej Klasyfikacji przedstawiony on został jako syndrom zawodowy, związany z doświadczaniem chronicznego stresu w miejscu pracy. Typowe są dla niego: uczucie wyczerpania, brak energii, poczucie braku osiągnięć lub braku skuteczności, poczucie cynizmu lub negatywizmu, zwiększony dystans psychiczny względem pracy. W przebiegu wypalenia zawodowego zaobserwować można dodatkowo: obniżony nastrój, zobojętnienie, spadek empatii, zmniejszoną wydajność zawodową, większe ryzyko błędów, niezadowolenie z rezultatów pracy, utratę wiary we własne możliwości, mniejsze poczucie skuteczności działań, poczucie marnowania czasu. Wypalenie zawodowe może objawiać się ciągłym zmęczeniem, rozdrażnieniem, zaburzeniami snu, obniżeniem odporności, problemami z koncentracją, bólem głowy, kołataniem serca.

Wypalenie zawodowe to zjawisko niezwykle indywidualne, jednak największy wpływ na jego rozwój i przebieg mają:

• czynniki osobowościowe, 

• czynniki interpersonalne,

• czynniki organizacyjne,

• długotrwały czynnik stresogenny.

Wśród przyczyn wypalenia zawodowego wymieniane są najczęściej: nieadekwatne wynagrodzenie, niska kultura pracy, przeciążenie pracą, nadgodziny, brak związku między rolą pracownika a strategią firmy, monotonia pracy, brak możliwości rozwoju zawodowego, nieefektywne zarządzanie w zakładzie pracy. Wypalenie zawodowe może dotknąć każdego, jednak w większym stopniu na jego wystąpienie narażone są osoby zatrudnione w zawodach wymagających bliskich kontaktów interpersonalnych, przykładowo: pracownicy służby zdrowia, psycholodzy, nauczyciele, pracownicy społeczni, policjanci. 

Dlaczego pracownik nie otrzyma L4 na wypalenie zawodowe?

Wystawienie L4 na wypalenie zawodowe obarczone jest pewnym ryzykiem. Może bowiem zostać zakwestionowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wiąże się to z tym, że wypalenie zawodowe nie zostało uznane za stan medyczny czy jednostkę chorobową. Uważa się je za syndrom, który może oddziaływać na kondycję zdrowotną pracowników. Wypalenia zawodowego nie uważa się także za chorobę zawodową. Nie figuruje w wykazie chorób zawodowych. Za taką zgodnie z art. 2351 kodeksu pracy uznaje się „(…) chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym”. 

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych wypalenie zawodowe (kod ICD QD85) wpisane zostało do „Czynników wpływających na stan zdrowia lub kontakt ze służbą zdrowia”, obok takich czynników, jak „Problemy dotyczące warunków zatrudnienia” (kod ICD QD83) czy „Problemy związane z bezrobociem” (kod ICD QD80). Na gruncie obowiązujących regulacji prawnych wystawienie zwolnienia lekarskiego pracownikowi, u którego rozwinął się inny stan medyczny niż jednostka chorobowa – którą nie jest syndrom wywołujący schorzenie – jest podstawą do podważenia zasadności L4. Oznacza to, że bez zmian w literze prawa żaden lekarz nie może bez ryzyka zakwestionowania wystawić zwolnienia lekarskiego osobie ze stwierdzonym wypaleniem zawodowym. Osoby zmagające się z objawami wypalenia zawodowego powinny zgłosić się po profesjonalną pomoc do psychologa lub psychoterapeuty, a także starać się na własną rękę walczyć z tym uciążliwym syndromem, redukując narażenie na stres. 

W jakich sytuacjach przysługuje zwolnienie lekarskie?

Pracownik nie otrzyma zwolnienia lekarskiego na wypalenie zawodowe. Zgodnie z prawem lekarz wskazuje w zwolnieniu chorobę odpowiadającą za powstanie czasowej niezdolności do pracy.Każde zaświadczenie może być skontrolowane, niezależnie od wskazanej przyczyny niezdolności do pracy. L4 poza chorobą przysługuje również w przypadku:

• przebywania w szpitalu lub w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych,

• sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.