Mgła mózgowa – co to jest, jak ją rozpoznać i jak leczyć?

Co to jest mgła mózgowa?

Od jakiegoś czasu Ty albo Twoi bliscy doświadczacie problemów z pamięcią, jesteście roztargnieni i rozkojarzeni? Czujecie zmęczenie i nadmierną senność, macie problemy z koncentracją, a wysiłek umysłowy sprawia Wam większy problem niż dotychczas? Być może cierpicie na tzw. mgłę mózgową.

Mgła mózgowa (ang. brain fog) to nie osobna jednostka chorobowa, a zestaw objawów wynikających ze stanu osłabienia możliwości umysłu. W jej przebiegu dochodzi do stosunkowo łagodnych zaburzeń procesów orientacyjnych, koncentracji uwagi, pamięci krótkotrwałej, zdolności aktualizacji słów, rozumienia i budowania złożonych wypowiedzi oraz tempa przetwarzania informacji.

Mówiąc wprost, być może zmagasz się z tym problemem, jeśli czujesz, że ostatnio Twoje możliwości poznawcze uległy pogorszeniu. Wiele osób opisuje ten stan jako „zmętnienie świadomości”. Być może odczuwasz ciągłe zmęczenie, senność, wydaje Ci się, że myślisz wolniej niż zwykle, masz trudności z doborem słów, skupieniem się oraz uczeniem, często o czymś zapominasz, masz zawroty głowy, bóle głowy i migreny, doświadczasz kłopotów z kontrolą emocji, brakuje Ci motywacji do pracy i nowych wyzwań, czujesz niepokój, doświadczasz zaburzeń pamięci (zwłaszcza krótkotrwałej), czasem masz poczucie oglądania świata „za mgłą” lub czujesz dezorientację i ogólne rozbicie. Jeśli dotyczy Cię co najmniej część z wymienionych wyżej symptomów, nie czekaj i zwróć się do specjalisty (np. psychiatry lub neurologa), który pomoże Ci uporać się z tymi trudnościami.

Mgła mózgowa a COVID-19

O mgle mózgowej zrobiło się głośno jakiś czas temu, ponieważ była jednym z głównych objawów pocovidowych, czyli symptomów tzw. długiego covidu, dotyczącego osób, które wcześniej zmagały się z tą chorobą. Należały do nich: dolegliwości związane z układem oddechowym, objawy fizyczne (ból mięśni, kołatanie serca, wypadanie włosów, problemy skórne itd.), a także – u największej liczby pacjentów – symptomy ze strony układu nerwowego, takie jak: ból głowy, zmęczenie czy właśnie mgła mózgowa. Zwykle pojawia się ona w trakcie ostrej fazy infekcji i przyjmuje chroniczny przebieg, który nie może być tłumaczony występowaniem chorób towarzyszących. Nierzadko pomocna jest rehabilitacja związana z przebyciem COVID-19, obejmująca edukację oraz stopniową poprawę wydolności fizycznej. U niektórych pacjentów objawy ustępują samoistnie.

Mgła mózgowa w chorobie Hashimoto

Mgła mózgowa jest jednym z najczęstszych następstw choroby Hashimoto (stanowi jeden z objawów tzw. encefalopatii Hashimoto). Nie do końca wiadomo, jakie są mechanizmy jej powstawania. Część badaczy wskazuje na: zaburzenia równowagi hormonalnej, stany zapalne w organizmie, przepuszczalność jelit oraz zaburzenia równowagi cukru we krwi.

Inne przyczyny mgły mózgowej

Pojawienie się mgły mózgowej wynika z zaburzeń działania neuroprzekaźników: serotoniny, dopaminy, acetylocholiny i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), a także może mieć związek ze stanami zapalnymi, pojawiającymi się np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych. Oprócz wspomnianych chorób mgła mózgowa może być powodowana innymi czynnikami, takimi jak:

• borelioza,

• inne zakażenia bakteryjne i pasożytnicze, m.in. grypa czy mononukleoza,

• celiakia,

• depresja,

• ciąża,

• menopauza,

• niedokrwistość,

• niedoczynność tarczycy,

• nerwica,

• przyjmowanie niektórych leków,

• zespół chronicznego zmęczenia.

Mgła mózgowa może się też pojawiać czasowo w wyniku niezdrowego trybu życia, a w szczególności zbyt małej ilości snu, odwodnienia, nadmiernej stymulacji ośrodkowego układu nerwowego (np. poprzez nadużywanie urządzeń elektronicznych), stresu, nieprawidłowej diety (np. ubogiej w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, magnez, przeciwutleniacze czy witaminy z grupy B) czy niedoboru aktywności fizycznej.

Mgła mózgowa – jak wygląda leczenie?

Jako że mgła mózgowa często wynika ze stosunkowo łatwych do wyeliminowania błędów, w pierwszej kolejności postaraj się zmienić codzienne nawyki. Zadbaj o swoje ciało: nawet niewielka, ale regularna aktywność fizyczna może przynieść ogromną poprawę samopoczucia. Zatroszcz się o odpowiednią ilość wypoczynku i jakość snu: pozbądź się z sypialni źródeł dźwięku i mocnego światła, dobrze wietrz pomieszczenie i postaraj się nie używać urządzeń emitujących niebieskie światło co najmniej przez godzinę przed snem. Wypróbuj różne techniki relaksacji i medytacji. Unikaj używek i zmień dietę na zdrowszą (postaraj się regularnie jeść takie produkty, jak: tłuste ryby, orzechy, pestki, kakao, otręby i siemię lniane). W wolnych chwilach możesz poszukać rozrywek, które będą dobrymi ćwiczeniami dla mózgu, takich jak rozwiązywanie krzyżówek, łamigłówek czy sudoku.

Jednocześnie warto udać się do gabinetu lekarskiego, by sprawdzić, czy mgła mózgowa nie jest jedynie objawem innego zaburzenia lub choroby, np. depresji, choroby Hashimoto, innych problemów hormonalnych. Tylko mając dostęp do odpowiednio postawionej diagnozy, specjalista będzie w stanie dobrać właściwe leczenie.