Migotanie przedsionków – objawy, przyczyny i postępowanie

Czym jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków (ang. atrial fibrillation, AF) jest najczęściej występującą arytmią serca (zaburzeniem jego rytmu), dotyczącą około 1% osób na całym świecie i 9% osób po 75. roku życia. Nieprawidłowa, bardzo szybka (nawet do 700 pubudzeń/minutę) czynność elektryczna w obrębie przedsionków uniemożliwia ich efektywny skurcz. Migotaniu przedsionków towarzyszy całkowicie niemiarowy rytm komór.

Eksperci wyróżniają kilka postaci choroby:

• napadowe migotanie przedsionków – zaburzenie rytmu serca cofa się samoistnie lub w wyniku stosowanego leczenia w ciągu 7 dni,

• przetrwałe migotanie przedsionków – arytmia utrzymuje się ponad 7 dni i nie cofa się samoistnie; powrót prawidłowego rytmu jest możliwy po zastosowaniu leków lub kardiowersji elektrycznej (zabiegu wykorzystującego impuls elektryczny do przerwania arytmii),

• przetrwałe długo trwające migotanie przedsionków – arytmia utrzymuje się ponad 12 miesięcy, ale podjęto decyzję o wdrożeniu leczenia mającego na celu przerwanie arytmii,

• utrwalone migotanie przedsionków – rozpoznaje się je, gdy nie udało się przywrócić prawidłowego rytmu lub podjęto decyzję o zaprzestaniu terapii mającej na celu przerwanie migotania przedsionków.

Diagnostyką i leczeniem migotania przedsionków zajmuje się kardiolog, czyli lekarz specjalizujący się w zakresie profilaktyki, rozpoznawania i leczenia chorób serca.

Jakie są przyczyny migotania przedsionków?

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn migotania przedsionków, z czego za najczęstsze naukowcy uważają:

• podeszły wiek,

• wrodzone lub nabyte wady serca,

• nadciśnienie tętnicze,

• nadużywanie alkoholu,

• choroby endokrynologiczne (m.in. nadczynność tarczycy, cukrzycę),

• choroby neurologiczne (m.in. udar mózgu),

• zapalenie mięśnia sercowego,

• obturacyjny bezdech senny.

Wśród czynników ryzyka wystąpienia migotania przedsionków eksperci wymieniają również predyspozycje genetyczne. Do większości zachorowań dochodzi jednak na podłożu istniejącej choroby układu sercowo-naczyniowego.

Jakie objawy mogą wskazywać na migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków może przebiegać całkowicie bezobjawowo. Bywa, iż rozpoznanie stawiane jest dopiero w momencie wystąpienia groźnych powikłań arytmii, np. udaru niedokrwiennego mózgu. Do symptomów towarzyszących migotaniu przedsionków należą:

• kołatanie serca,

• duszność,

• ból w klatce piersiowej,

• obrzęki kończyn dolnych,

• zmniejszenie tolerancji wysiłku (łatwe męczenie się),

• zawroty głowy.

Jeśli zauważysz którykolwiek z powyższych objawów u siebie, zgłoś się do lekarza rodzinnego lub kardiologa celem wykonania badań.

Jakie badania wykonać?

Rozpoznanie migotania przedsionków stawia się na podstawie wyniku EKG, czyli badania czynności elektrycznej serca. Zanim jednak zostanie ono wykonane, specjalista przeprowadzi z Tobą szczegółową rozmowę na temat Twoich objawów, chorób przewlekłych i stosowanych leków. Jeśli zmagasz się z nadciśnieniem tętniczym, chorobą niedokrwienną serca, nadczynnością tarczycy czy inną chorobą, koniecznie poinformuj o tym lekarza.

Podczas badania fizykalnego specjalista oceni aktualny stan Twojego zdrowia. Szczególną uwagę zwróci na częstość rytmu serca, jego regularność, wartość ciśnienia tętniczego i obecność ewentualnych obrzęków kończyn dolnych. W dalszej kolejności skieruje Cię na badania dodatkowe, w tym na:

• EKG (typowe zmiany w EKG to całkowita niemiarowość serca, brak załamków P i obecność fali f),

• badania krwi (m.in. morfologię, stężenie sodu, potasu, TSH, glukozy, cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów),

• RTG klatki piersiowej,

• badanie echokardiograficzne (echo serca).

Metody leczenia migotania przedsionków

Decyzja o wyborze odpowiedniej metody leczenia u osób z migotaniem przedsionków powinna być podejmowana indywidualnie na podstawie stanu zdrowia. W przypadku wystąpienia ciężkich objawów i niestabilności hemodynamicznej (przede wszystkim szybkiej czynności serca upośledzającej jego pracę) zalecane jest wykonanie pilnej kardiowersji. Jeśli stan chorego na to pozwala, przed zabiegiem należy wykonać przezprzełykowe badanie echokardiograficzne. Ma ono na celu wykrycie ewentualnego materiału zakrzepowego w obrębie przedsionków. Przed planową kardiowersją elektryczną należy rozpocząć podawanie leków przeciwkrzepliwych. Kardiowersja farmakologiczna polega na podawaniu leków przeciwarytmicznych.

Pacjenci, u których nie udało się przywrócić prawidłowego rytmu serca, muszą przyjmować zwykle do końca życia leki przeciwkrzepliwe (warfarynę, acenokumarol, apiksaban, dabigatran lub inne). Decyzję o ich włączeniu powinien podjąć kardiolog na podstawie ryzyka wystąpienia epizodu zakrzepowo-zatorowego i ryzyka krwawienia. Utrzymanie prawidłowej czynności akcji serca jest możliwe dzięki stosowaniu beta-blokerów, amiodaronu, blokerów kanału wapniowego lub digoksyny.

U części pacjentów migotanie przedsionków można wyleczyć, wykonując ablację, czyli zabieg polegający na zniszczeniu tkanki w sercu, która odpowiada za wystąpienie zaburzeń rytmu.

• Sprawdź też, jakie zioła na serce warto stosować po uprzedniej konsultacji z lekarzem!

Czy migotanie przedsionków jest groźne?

Migotanie przedsionków jest groźną chorobą, znacznie zwiększającą ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych (przede wszystkim udaru niedokrwiennego mózgu), niewydolności serca i śmierci. Osoby zmagające się z tą chorobą często wymagają hospitalizacji, a stosowane leki przeciwkrzepliwe mogą wywoływać wiele działań niepożądanych, w tym krwawienie z przewodu pokarmowego. Podjęcie odpowiedniej terapii i regularne wizyty u doświadczonego specjalisty kardiologii są kluczowe dla zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań.