Jak dbać o pępek noworodka?

Pępek noworodka – co to jest?

Pępowina dostarcza składniki odżywcze i tlen z łożyska do płodu podczas ciąży. Wkrótce po urodzeniu dziecka zostaje zaciśnięta i przecięta. Twoje dziecko nie poczuje tego, ponieważ pępowina nie ma unerwienia czuciowego.

Kikut pępowinowy powinien wyschnąć i odpaść do czasu, gdy dziecko ma od 5 do 15 dni. W ciągu pierwszych kilku dni po urodzeniu kikut pępowiny ciemnieje, kurczy się i ostatecznie odpada, pozostawiając pępek. Jeśli nie odpadnie on w ciągu 4 tygodni (a prawdopodobnie stanie się to znacznie wcześniej), skontaktuj się z pediatrą. Problemy z gojeniem się kikuta mogą wynikać z problemów z układem odpornościowym. Przy okazji wizyty kontrolnej możesz zapytać, jakie są zalecane szczepienia dla noworodka, które pomogą wzmocnić odporność malucha.

Jak goi się kikut pępowiny – fazy i prawidłowy wygląd

Po urodzeniu dziecka pępowina zostaje zaciśnięta i przecięta. Część, która jest nadal przyczepiona do dziecka, to kikut pępowiny. Często zacisk jest przymocowany do kikuta. Położna usunie zacisk, zanim Ty i Twoje dziecko opuścicie szpital lub w domu wkrótce po porodzie. Zacisk jest zwykle utrzymywany na miejscu przez 24 do 48 godzin. Jest usuwany, gdy resztki pępowiny wyschną i nie krwawią.

Po zdjęciu zacisku na brzuszku malucha pozostanie mały kikut. Gdy kikut pępowiny wysycha, kurczy się i twardnieje, zmienia kolor z żółtego na brązowo-czarny. 

Jak wygląda pępek po odpadnięciu kikuta?

Skóra pod spodem powinna się zagoić. Czasami może być zaczerwieniona, czasem sączy się z niej płyn surowiczy. To normalny etap procesu gojenia się pępka. Kontynuuj dbanie o to, aby pępek malucha był suchy i czysty, a wkrótce powinien całkowicie się zagoić.

Prawidłowo zagojony pępek noworodka jest wklęsły, na jego dnie może znajdować się delikatna wypukłość. Powinien mieć również regularny okrągły kształt.

Jak dbać o pępek noworodka?

Prawidłowe gojenie się pępka w dużej mierze zależy od pielęgnacji. Pamiętaj, że kikut pępowinowy to obumierające tkanki, które są doskonałą pożywką dla bakterii. Dlatego bardzo ważna jest sterylna czystość i stosowanie odpowiednich środków do pielęgnacji pępka noworodka.

Przed dotknięciem kikuta pępowiny umyj ręce. Jednak unikaj dotykania go, gdy tylko jest to możliwe. Do utrzymania w czystości kikuta pępka i pępka dziecka używaj wyłącznie wody, z wyjątkiem sytuacji, gdy w okolicy pojawi się mocz lub kupka. Jeśli tak się stanie, umyj skórę dziecka wodą i płynem o neutralnym pH. Poszukaj na etykiecie produktu napisu „neutralne pH” lub poproś farmaceutę czy położną środowiskową o polecenie odpowiedniego środka.

Upewnij się, że kikut i pępek noworodka dobrze wyschną po kąpieli. Kikut pępowiny wyschnie i zagoi się znacznie szybciej, jeśli wystawisz go na działanie powietrza tak często, jak to możliwe. Staraj się nie zakrywać go majtkami i pieluchami z tworzyw sztucznych – nie zapewnią odpowiedniej cyrkulacji powietrza. 

Na rynku dostępne są już pieluszki z wycięciem zaprojektowanym tak, by kikut pępowiny był odsłonięty. Ubieraj maluszka w przewiewne bawełniane ubranka. Podczas przebierania uważaj, by nie zahaczyć niczym o niezagojony jeszcze kikut pępowinowy. 

Nigdy nie próbuj samodzielnie odrywać kikuta, nawet jeśli wygląda na to, że jest gotowy do odpadnięcia. Pod żadnym pozorem nie zaklejaj pępka z kikutem plastrami. 

• Przeczytaj też: Czym objawia się alergia pokarmowa u niemowląt?

Pielęgnacja pępka po odpadnięciu kikuta

Gdy kikut wysycha i zaraz po tym, jak odpadnie, możesz zauważyć sączenie się z reguły jasnej, przejrzystej wydzieliny wokół pępka dziecka. Maź może być przezroczysta, lepka lub brązowa i pozostawiać ślad na ubranku czy pieluszce dziecka. Może też mieć zapach. Jest to część procesu gojenia.

Po tym, jak kikut odpadnie, a skóra w pępku wygląda na całkowicie zagojoną, wciąż utrzymuj ten obszar w czystości i suchości. Pomocne jest złożenie górnej części pieluszki dziecka w dół tak, aby pępek był wystawiony na działanie powietrza. Nie wkładaj niczego do pępka dziecka i nie smaruj domowej roboty maściami. Wystarczy utrzymać to miejsce w czystości i dokładnie osuszać, by nie wdała się żadna infekcja. 

Problemy związane z gojeniem się kikuta pępowiny

Nawet przy prawidłowej pielęgnacji kikuta pępowiny proces gojenia się może sprawiać kłopoty. Co powinno zaniepokoić rodzica? Jakie dolegliwości mogą zakłócić proces gojenia się kikuta?

Zapalenie pępka u noworodka

Ropa w pępku noworodka, nieprzyjemny zapach wydzielany przez kikut i stan podgorączkowy u maluszka powinny skłonić Cię do wizyty u lekarza. Warto skonsultować się z pediatrą również wtedy, gdy obszar wokół pnia jest czerwony lub odbarwiony, ma nieprzyjemny zapach lub jest ciepły i delikatny w dotyku. 

Ziarniniak pępkowy

Po odpadnięciu kikuta pępowiny u niektórych dzieci może rozwinąć się ziarniniak pępkowy. Wygląda jak mały, różowy, czerwony lub odbarwiony guzek, z którego czasami może coś się sączyć.

Ziarniniak pępkowy może ustąpić sam, więc utrzymuj obszar pępka w czystości i suchości. Niemniej jednak wizyta u pediatry lub położnej środowiskowej jest w tej sytuacji konieczna. 

Przepuklina pępkowa

Jeśli u Twojego dziecka rozwinie się wybrzuszenie lub obrzęk w pobliżu pępka, może to świadczyć o przepuklinie pępkowej. Jest ona często bardziej zauważalna, gdy dziecko płacze lub stara się zrobić kupkę. Zwykle nie jest to niebezpieczne i nie wywołuje bólu.

Przepuklina pępkowa często ustępuje w wieku od 3 do 5 lat. Warto, aby Twój lekarz rodzinny lub pielęgniarka zajmująca się zdrowiem dziecka i rodziny spojrzeli na wystający pępek u dziecka.