account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieChoroby 1 min.

Rak podstawnokomórkowy – charakterystyka, objawy i przyczyny choroby

lek. Agnieszka Żędzian28.09.2023Aktualizacja: 28.09.2023

Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV jest tylko jednym z czynników ryzyka wystąpienia raka podstawnokomórkowego – złośliwego nowotworu skóry, który rozwija się najczęściej u osób po 40 r.ż. Poznaj przyczyny i objawy raka podstawnokomórkowego oraz metody diagnostyki i leczenia tego schorzenia.


rak-podstawnokomorkowy-charakterystyka-objawy-przyczyny
Adobe Stock

Polecane

goraca-kapiel-na-przeziebienie-najlepsze-rozwiazanie
Zdrowie
1 min.
Czy gorąca kąpiel pomaga na przeziębienie?
02.06.2022
bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac
Zdrowie
1 min.
Bąble po oparzeniu - po ilu dniach znikają? Czym smarować?
30.07.2021
soda-na-zgage-jak-ja-stosowac-jakie-sa-proporcje
Zdrowie
1 min.
Soda na zgagę - jak ją stosować? Jakie są proporcje?
21.01.2022
ugryzienie-szerszenia-jak-wyglada-jakie-sa-objawy
Zdrowie
1 min.
Ugryzienie szerszenia - jak wygląda? Jakie są objawy?
24.01.2022
Spis treści
  1. Rak podstawnokomórkowy skóry – co to jest?
  2. Czynniki ryzyka raka podstawnokomórkowego
  3. Rodzaje raka podstawnokomórkowego skóry
  4. Objawy raka podstawnokomórkowego
  5. Na czym polega diagnostyka raka podstawnokomórkowego?
  6. Rak podstawnokomórkowy – leczenie
  7. Rokowanie w raku podstawnokomórkowym skóry

Rak podstawnokomórkowy skóry – co to jest?

Rak podstawnokomórkowy jest złośliwym nowotworem skóry, wywodzącym się z nierogowaciejących komórek warstwy podstawnej naskórka. Najczęściej pojawia się u osób po 40. roku życia w miejscach szczególnie narażonych na działanie promieni słonecznych, przede wszystkim w okolicy głowy, szyi i tułowia. Większość zachorowań obserwuje się u osób rasy kaukaskiej. Liczba diagnozowanych przypadków stale rośnie.

Rak podstawnokomórkowy rozwija się bardzo powoli – szacuje się, iż od pojawienia się pierwszych zmian w komórkach do objawowej zmiany nowotworowej mija nawet 10–40 lat. W przeciwieństwie do raka płaskonabłonkowego, który często powstaje na podłożu rogowacenia białego (leukoplakii), raka podstawnokomórkowego nie poprzedza żaden stan przednowotworowy.

Czynniki ryzyka raka podstawnokomórkowego

Przyczyny nowotworów często pozostają niejasne, ale w przypadku raka podstawnokomórkowego skóry zostały dość dobrze poznane. Na rozwój choroby mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Udowodniono, iż zwiększone ryzyko zachorowania dotyczy m.in. osób z niektórymi chorobami dziedzicznymi – zespołem Gorlina (zespołem nabłoniaków znamionowych), skórą pergaminową i barwnikową (xeroderma pigmentosum) czy zespołem Bazexa (paraneoplastycznym rogowaceniem dłoni i stóp). Niewykluczone jest więc dziedziczenie raka po matce lub ojcu. Na raka podstawnokomórkowego szczególnie narażone są osoby o jasnej karnacji, ze skłonnością do powstawania oparzeń słonecznych.

Do czynników środowiskowych zwiększających ryzyko choroby należą:

  • narażenie na promieniowanie słoneczne,

  • narażenie na promieniowanie jonizujące (m.in. emitowane podczas wykonywania niektórych badań obrazowych, np. tomografii komputerowej),

  • powtarzające się mikrourazy skóry,

  • blizny,

  • przewlekłe owrzodzenia kończyn dolnych,

  • długotrwałe narażenie na substancje chemiczne, m.in. na arsen,

  • palenie tytoniu.

Nie udowodniono wpływu stosowanej diety na ryzyko rozwoju raka podstawnokomórkowego.

Rodzaje raka podstawnokomórkowego skóry

Wyodrębniono wiele rodzajów raka podstawnokomórkowego, m.in.:

  • guzkowy,

  • powierzchowny,

  • mikroguzkowy,

  • torbielowaty,

  • wrzodziejący,

  • barwnikowy,

  • twardzinopodobny.

Barwnikowy rak podstawnokomórkowy z uwagi na obecność melaniny w komórkach nowotworu, może przypominać czerniaka skóry i wymaga różnicowania z tym schorzeniem.

Objawy raka podstawnokomórkowego

Kiedy możesz podejrzewać, że zmiana na Twojej skórze to rak podstawnokomórkowy? Twoją czujność powinno wzbudzić pojawienie się błyszczącej, różowej lub cielistej brodawki albo guzka z widocznymi, poszerzonymi naczyniami na powierzchni. Z czasem zmiana powiększa się, pokrywa owrzodzeniem, a jej brzegi ulegają uniesieniu. Guzkowy rak podstawnokomórkowy pojawia się zwykle w okolicy twarzy, szczególnie w obrębie nosa, policzków, powiek i czoła.

Powierzchowny rak podstawnokomórkowy często przyjmuje postać różowo-czerwonej, łuszczącej się plamki z poszerzonymi naczyniami krwionośnymi. Znajduje się najczęściej w okolicy klatki piersiowej, ramion i pleców. Pamiętaj, iż nowotwór może pojawić się również w innych okolicach, dlatego w razie zauważenia podejrzanej zmiany na skórze nie zwlekaj z konsultacją lekarską.

Na czym polega diagnostyka raka podstawnokomórkowego?

Podejrzenie raka podstawnokomórkowego jest często wysnuwane już podczas badania lekarskiego na podstawie charakterystycznego wyglądu zmiany skórnej. Podobnie jak w przypadku raka kolczystokomórkowego, diagnoza wymaga jednak potwierdzenia w badaniu histopatologicznym. W zależności od wielkości nowotworu wykonuje się jego pełną resekcję lub w przypadku rozległych zmian – biopsję. Dermatoskopia (badanie skóry specjalnym urządzeniem optycznym, umożliwiającym powiększenie obrazu) ma głównie zastosowanie w przypadku różnicowania barwnikowego raka podstawnokomórkowego i czerniaka skóry.

Rak podstawnokomórkowy – leczenie

Złotym standardem leczenia raka podstawnokomórkowego jest operacyjne usunięcie zmiany. Po leczeniu pacjent musi pozostawać pod ścisłą kontrolą lekarską – wznowę nowotworu w ciągu 5 lat od operacji obserwuje się u 2,5–7,7% chorych. U osób z rakiem powierzchownym umiejscowionym na twarzy stosuje się niekiedy miejscową chemioterapię z użyciem kremów zawierających imikwimod lub 5-fluorouracyl. Radioterapia jest standardowym leczeniem pacjentów, u których z różnych względów nie można wykonać operacji. Bywa także stosowana jako leczenie paliatywne w przypadku rozsianej choroby nowotworowej.

Rokowanie w raku podstawnokomórkowym skóry

Rokowanie u pacjentów z rozpoznanym rakiem podstawnokomórkowym, u których nie stwierdzono przerzutów, jest dobre, pod warunkiem podjęcia odpowiedniego leczenia. Szacuje się, iż w tej grupie chorych przeżywalność wynosi nawet 100%. Nieleczony rak podstawnokomórkowy nie tylko wiąże się z wysoką śmiertelnością, ale często jest także przyczyną poważnych defektów kosmetycznych.

Źródła
  1. Fagan J., Brooks J., Ramsey M., Basal Cell Cancer, “StatPearls”, 2023, dostęp online: maj 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470301/.
  2. McDaniel B., Badri T., Steele R., Basal Cell Carcinoma, “StatPearls”, 2022, dostęp online: maj 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482439/.
  3. Dika E. i in., Basal Cell Carcinoma: A Comprehensive Review, “International Journal of Molecular Sciences”, 2020, dostęp online: maj 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7432343/.
Author lek. Agnieszka Żędzian picture
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. Systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
gesty-sluz-w-ciazy-co-oznacza
Zdrowie
1 min.
Gęsty śluz w ciąży. Kiedy się pojawia i na co wskazuje?
09.05.2022
polip-hiperplastyczny-co-to-jest
Zdrowie
1 min.
Co to jest polip hiperplastyczny? Czy jest groźny?
14.03.2022
ocet-na-stluczenia-jak-przygotowac-oklad
Zdrowie
1 min.
Ocet na stłuczenia - jak przygotować okład?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie
Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.