Dermatofibroma – przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny dermatofibroma

Przyczyny powstania dermatofibroma nie są do końca jasne. Pojawiają się niezależnie od wieku i płci. Jednak w większości przypadków dermatofibroma rozwija się u kobiet między 20. a 50. rokiem życia. W piśmiennictwie naukowym spotyka się doniesienia, że częstość występowania dermatofibroma rośnie wraz z wiekiem. Zdarza się, że włókniak twardy pojawia się w wyniku wcześniejszego urazu, na przykład po ukąszeniu przez owada lub w miejscu zapalenia mieszka włosowego. Istnieje również teoria, że dermatofibroma może być wynikiem zaburzeń w procesie gojenia się skóry. Jeśli zauważysz podobną zmianę na swoim ciele, to skonsultuj się z lekarzem (rodzinnym lub dermatologiem).

Jakie są objawy dermatofibromy?

Dermatofibroma jest zazwyczaj małym, twardym guzkiem. Włókniak twardy występuje z reguły pojedynczo, ale czasami mogą występować jako liczne zmiany skórne. Usadowiony jest na skórze i razem z nią jest przesuwalny względem podłoża. Nie ma możliwości odprowadzenia go uciskiem w głąb skóry. Dermatofibroma ma zazwyczaj kolor jasnobrązowy do czerwonawo brązowy. Grudka może kurczyć się i wpuklać przy ucisku. To tzw. objaw Fitzpatricka. Zazwyczaj ma średnicę od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Często dermatofibroma nie powoduje żadnych dolegliwości i jest przypadkowo zauważana przez pacjenta. Jednak w niektórych przypadkach może powodować świąd, ból lub dyskomfort. Dermatofibroma najczęściej występuje na kończynach, szczególnie na nogach, ale może pojawić się także na innych obszarach ciała.

• Dowiedz się w jaki sposób objawia się czerniak pod skórą.

Rozróżnianie dermatofibromy i włókniaka miękkiego

Wśród włókniaków wyróżnia się dwie główne kategorie: prezentowane w poradniku włókniaki twarde (dermatofibroma) i włókniaki miękkie. Dermatofibroma jest twardą grudką uniesioną ponad poziom skóry, podczas gdy włókniaki miękkie są zwykle guzkami na wąskiej szypule. Dermatofibroma ma charakterystyczne zabarwienie jasnobrązowe do czerwonawo-brązowe, podczas gdy włókniaki miękkie mają barwę skóry lub są brunatnawe. Dermatofibromy nie można ucisnąć i wprowadzić w głąb tkanek, podczas gdy włókniaki miękkie są przesuwalne i można wprowadzić je w głąb skóry poprzez ucisk. Biorąc pod uwagę te różnice, różny będzie też sposób postępowania leczniczego. W dermatofibromie stosowane są takie metody, jak kriochirurgia, wstrzyknięcia glikokortykosteroidów, ablacja laserowa. Z kolei włókniak miękki usuwany jest z wykorzystaniem następujących metod: kriochirurgia, elektrokoagulacja, powierzchowne ścięcie zmiany lub wycięcie nożyczkami.

Jak wygląda diagnostyka dermatofibromy?

Diagnostyka dermatofibromy, jak w przypadku każdego problemu zdrowotnego, rozpoczyna się od szczegółowo przeprowadzonego wywiadu medycznego. Lekarz pyta przede wszystkim o doświadczane dolegliwości (ich rodzaj, intensywność, czynniki łagodzące i nasilające, okoliczności pojawienia się), historię zdrowia, stosowane leki, prowadzony styl życia, wcześniejsze problemy dermatologiczne, sposób pielęgnacji skóry czy urazy. Następnie przechodzi do badania przedmiotowego. Lekarz dermatolog może zidentyfikować charakterystyczne cechy tej zmiany skórnej na podstawie jej wyglądu i palpacji (badania dotykowego). Aby postawić diagnozę dermatofibromy, lekarz przeprowadzi dokładne badanie skóry. Może zlecić badanie histologiczne – pobierze wówczas próbkę zmiany i prześle ją do anlizy pod mikroskopem. Badanie histologiczne jest kluczowe dla rozpoznania dermatofibromy i różnicowania jej od innych zmian skórnych. W razie potrzeby przeprowadzane są dodatkowe badania.

• Sprawdź, w jaki sposób diagnozowana jest alergia skórna. Poznaj też towarzyszące jej objawy.

Diagnostyka różnicowa dermatofibromy

Z uwagi na zbliżony obraz kliniczny włókniak twardy wymaga diagnostyki różnicowej zwłaszcza z takimi jednostkami chorobowymi, jak: 

• histiocytoma – to nowotwór łagodny, jest wynikiem nieprawidłowego wzrostu w skórze histiocytów, czyli komórek będących częścią układu odpornościowego;

• zwłókniały naczyniak – nowotwór łagodny, który wywodzi się z układu naczyń krwionośnych lub limfatycznych, a następnie uległ zwłóknieniu;

• keloid – tzw. bliznowiec, przerośnięta, stwardniała, guzowata blizna, która powstaje w skórze na skutek urazu lub bez uchwytnej przyczyny, jest związana z przerostem fibroblastów;

• brodawczak – zmiana skórna związana z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV);

• guz odczynowy – guz pojawiający się zazwyczaj w wyniku toczącej się infekcji.

• Atopowe zapalenie skóry – co to za choroba? Przeczytaj nasz poradnik.

Olbrzymi włókniak twardy, którego średnica przekracza 5 cm, stanowi rzadki wariant guza. Zmiana ta może imitować nowotwory złośliwe tkanek miękkich, takie jak włókniakomięsak guzowaty skóry i inne mięsaki, oraz raki skóry.

Na czym polega leczenie dermatofibromy?

W przypadku dermatofibromy, która nie powoduje żadnych dolegliwości, leczenie może nie być konieczne. Wskazane jest kontrolowanie zmiany u dermatologa. Jednak jeśli dermatofibroma powoduje dyskomfort lub jest estetycznie nieakceptowalna przez pacjenta, istnieją różne metody leczenia. Wybór metody leczenia zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta i preferencji lekarza.

Usunięcie chirurgiczne

Najpopularniejszą metodą leczenia dermatofibromy jest usunięcie chirurgiczne guza. Zabieg ten można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym. Lekarz wykonuje niewielkie nacięcie wokół guza i usuwa go w całości. Po zabiegu pacjent może odczuwać niewielki ból i obrzęk, które zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni.

Kriochirurgia

Kriochirurgia polega na zamrażaniu guza za pomocą ciekłego azotu. Niskie temperatury powodują uszkodzenie komórek guza i jego stopniowe obumieranie. Po kilku tygodniach guz zanika, pozostawiając niewielką bliznę. Ta metoda jest skuteczna, ale może wiązać się z ryzykiem uszkodzenia skóry i pozostawienia blizn.

Ablacja laserowa

Ablacja laserowa jest inną metodą leczenia dermatofibroma. Podczas tego zabiegu laser o wysokiej energii jest skierowany na guza, co powoduje jego stopniowe obumieranie. Metoda ta jest mało inwazyjna i nie pozostawia blizn. Jednakże, nie zawsze jest skuteczna w przypadku większych guzów.

Inne metody

Inne metody leczenia dermatofibromy obejmują wstrzyknięcie glikokortykosteroidów bezpośrednio do guza, co może pomóc zmniejszyć jego objętość. W niektórych przypadkach można również zastosować elektrokoagulację lub powierzchowne ścięcie zmiany. 

Powikłania po usunięciu dermatofibromy

Po usunięciu dermatofibromy mogą wystąpić pewne powikłania. Najczęstsze z nich to krwawienie, infekcja rany oraz powstanie blizny. W przypadku większych guzów może być konieczne zastosowanie szwów. Ważne jest, aby przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących pielęgnacji rany i unikania czynników, które mogą sprzyjać powstawaniu blizn.

• Sprawdź, czym jest torbiel naskórkowa.