Endometrium i jego funkcje w organizmie kobiety

Czym jest endometrium? Budowa

Endometrium to błona śluzowa wyściełająca jamę macicy. Jest to tkanka, w której zagnieżdża się zarodek. Błona śluzowa trzonu macicy zbudowana jest z dwóch warstw – warstwy podstawnej i warstwy czynnościowej (funkcjonalnej).

Warstwa podstawna znana również jako warstwa bazalna, leży u podstawy i łączy się z mięśniówką trzonu macicy. Jest stała i nie zmienia się pod wpływem kolejnych faz cyklu miesiączkowego. To właśnie z niej regeneruje się warstwa funkcjonalna (czynnościowa) po każdym okresie menstruacyjnym. Ta z kolei, ulega regularnym zmianom w odpowiedzi na zmiany hormonalne w organizmie kobiety.

Grubość endometrium zmienia się w zależności od etapu cyklu miesiączkowego. W fazie folikularnej (od pierwszego dnia miesiączki do owulacji) powinno mieć ono grubość 5–7 mm, w fazie lutealnej (po owulacji do wystąpienia kolejnego krwawienia) zwiększa się ona do 10–12 mm. U kobiet w okresie menopauzalnym endometrium jest cieńsze i ma poniżej 5 mm grubości. 

Funkcje endometrium

Endometrium pełni kilka ważnych funkcji w organizmie kobiety. Przede wszystkim, jest to miejsce, w którym zagnieżdża się zarodek po zapłodnieniu. Warstwa funkcjonalna endometrium przygotowuje się do przyjęcia zarodka przez pogrubienie i rozwinięcie się. Jeśli do zapłodnienia nie dochodzi, endometrium złuszcza się i zostaje wydalone z organizmu w trakcie krwawienia miesiączkowego. 

Kolejną istotną funkcją endometrium jest utrzymanie odpowiednich warunków dla zarodka. Tkanka ta dostarcza zarodkowi składników odżywczych oraz hormonów niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Ponadto, bierze ono również udział w produkcji śluzu, który ułatwia transport plemników do jajowodów. Wytwarza także prostaglandyny, czyli hormony regulujące skurcze macicy.

Cykl miesiączkowy a endometrium

Endometrium ulega regularnym zmianom w cyklu miesiączkowym. Po okresie menstruacyjnym, gdy warstwa funkcjonalna zostaje odrzucona, zaczyna się kolejna faza, zwana proliferacyjną. W tej fazie błona śluzowa macicy zaczyna się odbudowywać i pogrubiać pod wpływem hormonów.

Następnie następuje faza wydzielnicza, w której endometrium przygotowuje się do przyjęcia zarodka. Tkanka ta jest odpowiednio unaczyniona i bogata w składniki odżywcze. Jeśli do zapłodnienia nie dochodzi, następuje faza lutealna, po której złuszczone endometrium zostanie wydalone z organizmu.

• Sprawdź, na czym polega niepłodność pierwotna.

Najczęstsze choroby endometrium

Jednym z najczęstszych zaburzeń w obrębie błony śluzowej macicy jest endometrioza. Jest to choroba, która może dotyczyć nawet 170 mln kobiet na całym świecie i polega na rozroście tkanki poza swoją naturalną lokalizację – w jajnikach, jelitach, pęcherzu moczowym, a nawet w jamie otrzewnej.  

Najbardziej charakterystyczne objawy endometriozy to:

• bolesne miesiączki;

• bóle brzucha oraz bóle krzyżowe i bóle w okolicy miednicy;

• ból w czasie oddawania moczu i wypróżniania;

• dolegliwości bólowe w czasie stosunku seksualnego;

• kłopoty z zajściem w ciążę – pamiętaj, że bezpłodność a niepłodność to dwa różne problemy, a endometrioza – jeśli jest odpowiednio leczona – nie przekreśla szans na macierzyństwo.

Inną chorobą jest hiperplazja endometrium, która charakteryzuje się nadmiernym pogrubieniem tkanki. Może to prowadzić do nieregularnych lub obfitych oraz zwiększonego ryzyka rozwoju raka endometrium. W przypadku podejrzenia nowotworu, zgłoś się na biopsję endometrium.

Rak endometrium to kolejny problem zdrowotny związany z nieprawidłowościami w obrębie błony śluzowej macicy. Jest to nowotwór złośliwy, który rozwija się w tkance endometrialnej. Wczesne wykrycie i leczenie raka endometrium są kluczowe dla poprawy rokowania.

• Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta przy endometriozie.

Jak diagnozować zaburzenia endometrium?

Diagnoza zaburzeń endometrium wymaga zwykle wizyty u ginekologa. Lekarz może zlecić badanie ultrasonograficzne (USG), które pozwoli ocenić grubość endometrium oraz wykluczyć inne problemy zdrowotne. 

Leczenie zaburzeń endometrium – jak przebiega?

Leczenie zaburzeń endometrium zależy od konkretnego schorzenia oraz od indywidualnych potrzeb pacjentki. W przypadku endometriozy, stosuje się różne metody, takie jak leczenie farmakologiczne, terapia hormonalna. W niektórych przypadkach najlepszym rozwiązaniem okazuje się zabieg operacyjny – dziś stosuje się nowoczesne, małoinwazyjne metody, dzięki którym proces regeneracji przebiega szybciej.

W przypadku hiperplazji endometrium, leczenie może obejmować zarówno terapię hormonalną, jak i usunięcie nadmiernie pogrubionej tkanki. Nowotwór endometrium wymaga zazwyczaj operacji, radioterapii, chemioterapii lub terapii hormonalnej, w zależności od zaawansowania choroby.

Zaburzenia endometrium a ciąża

Jeśli kobieta ma problemy z zajściem w ciążę z powodu zaburzeń endometrium, istnieją różne metody leczenia, takie jak zapłodnienie in vitro leczenie hormonalne lub zabiegi chirurgiczne. Zbyt cienkie endometrium, podobnie jak polipy endometrialne, mogą utrudniać zagnieżdżenie się zarodka w jamie macicy. W takich przypadkach stosuje się zazwyczaj terapię hormonalną, która zwiększa szansę na prawidłowy przebieg ciąży i szczęśliwe macierzyństwo.