Życie bez śledziony. Możliwe przyczyny i skutki usunięcia narządu

Śledziona – jakie pełni funkcje w organizmie?

Śledziona jest jednym z narządów jamy brzusznej. Leży w jej górnej części i jest ukryta pod żebrami, a dokładnie między 9. a 10. lewym międzyżebrzem. Znajduje się blisko kręgosłupa i sąsiaduje z żołądkiem, lewą nerką i okrężnicą. W jamie brzusznej utrzymywana jest przez sieć więzadeł, które łączą ją z blisko leżącymi narządami. 

Śledziona jest narządem pełniącym w organizmie ważne funkcje. Będąc częścią układu limfatycznego i krwionośnego, wpływa na ich pracę. Strukturę śledziony tworzy miazga czerwona i biała. Każda z nich odpowiada za różne funkcje narządu. Rolą miazgi czerwonej jest niszczenie zużytych składników krwi – erytrocytów i trombocytów. Natomiast miazga biała odpowiada za stymulowanie produkcji limfocytów, a więc kształtuje układ odpornościowy człowieka [1].

Czy można żyć bez śledziony?

Tak, życie bez śledziony jest możliwe, a jej brak prawie nieodczuwalny. Śledziona nie jest narządem niezbędnym do życia. W przypadku usunięcia jej funkcje przejmuje np. wątroba. 

Możliwe przyczyny usunięcia śledziony

W literaturze medycznej pierwsze opisy zabiegu usunięcia śledziony pochodzą z XVI wieku. Jak donoszą źródła, operacje te niestety nie były udane. Pierwszy pomyślny zabieg usunięcia śledziony został przeprowadzony przez lekarza Spencera Wellsa w XIX wieku. Obecnie zabieg usunięcia śledziony, chociaż jest poważny, nie należy do skomplikowanych operacji.

Wymienia się dwie kwalifikacje zabiegowe:

• z przyczyn planowanych – kiedy doszło do poważnego uszkodzenia i dysfunkcji organu, który nie reaguje na leczenie farmakologiczne. Przyczyną tego stanu mogą być: zaburzenia hematologiczne, choroby nowotworowe, powikłania innych chorób ogólnoustrojowych, np. duru brzusznego;

• z przyczyn nagłych – kiedy doszło do urazu narządu i zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta. W grupie przyczyn nagłych usunięcia śledziony wymienia się: pęknięcie śledziony w wyniku wypadku, ropień lub torbiel narządu, zapalenie śledziony.

Jak wskazują eksperci, najczęstszą przyczyną usunięcia śledziony jest sferocytoza wrodzona (inaczej wrodzona żółtaczka hemolityczna lub choroba Minkowskiego-Chauffarda). Choroba jest jedną z postaci niedokrwistości hemolitycznej. To schorzenie wrodzone i uwarunkowane genetycznie. W jej przebiegu dochodzi do szybszego rozpadu krwinek czerwonych. Usunięcie śledziony w takim przypadku daje prawie 100% skuteczności leczenia. 

Objawy dysfunkcji śledziony

Charakterystycznym objawem dysfunkcji śledziony jest jej powiększenie, co skutkuje powstaniem dolegliwości bólowych z lewej strony brzucha. Poważne stany chorej śledziony objawiają się w postaci wymiotów, nudności, bólu brzucha promieniującego do pleców, silnego ucisku z lewej strony brzucha, który uniemożliwia swobodne chodzenie, a nawet siadanie i schylanie. Wystąpienie takich objawów jest alarmujące i powinno skłonić chorego do natychmiastowej wizyty u lekarza. Im wcześniej rozpoznane schorzenie, tym większa szansa na uniknięcie konieczności usunięcia narządu. 

Nieprawidłowości, nim pojawią się pierwsze objawy, często można wykryć w morfologii.

Zabieg usunięcia śledziony – możliwe powikłania i wskazówki

Zabieg usunięcia śledziony jest poważny, a pacjent przez pierwsze 3 doby pozostaje pod ścisłym nadzorem lekarza. Jak każdy zabieg w obrębie jamy brzusznej, obarczony jest ryzykiem wystąpienia powikłań w postaci: krwawienia śród- i pooperacyjnego, niewydolności oddechowej, nudności i wymiotów, zakażenia miejsca operowanego, reakcji alergicznej na stosowane leki. Po splenektomii często pojawia się nadpłytkowość, która u części pacjentów utrzymuje się do końca życia. Czas pozostania pacjenta w szpitalu zależy od metody usunięcia śledziony. Tradycyjna operacja wymaga minimum tygodnia hospitalizacji i kilkutygodniowej rekonwalescencji. Metoda laparoskopowa pozwala choremu szybciej wrócić do codzienności, bo nawet po 3 dniach. 

Życie bez śledziony zbytnio nie różni się od tego sprzed operacji. Pacjent może wrócić do codziennych obowiązków i sportu. Różnica, którą odczuje, dotyczy przede wszystkim diety. Po usunięciu śledziony, przez pierwsze tygodnie rekonwalescencji z jadłospisu należy wykluczyć: produkty ciężkostrawne (tj. warzywa strączkowe i kapustne), ostre przyprawy, dania smażone, tłuste i przetworzone. Dieta osoby bez śledziony w okresie pooperacyjnym powinna być lekkostrawna, oparta o produkty nisko przetworzone. Z czasem stopniowo będziesz mógł wrócić do normalnej diety, jednak o etapach włączania poszczególnych produktów do jadłospisu powinien decydować lekarz. Pamiętaj, że zbilansowana dieta wspomoże proces rekonwalescencji i szybszy powrót do zdrowia.