Miażdżyca – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Miażdżyca – na czym polega ta choroba?

Miażdżyca to przewlekły proces zapalny, który ma miejsce w wewnętrznej błonie tętnic średnich i dużych. Potocznie określana bywa jako arterioskleroza. Najczęściej zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się w:

• aorcie, czyli największej tętnicy ludzkiego ciała, która doprowadza krew do wszystkich tkanek;

• tętnicach wieńcowych;

• tętnicach kończyn dolnych;

• tętnicach mózgowych;

• tętnicach szyjnych;

• tętnicach nerkowych.

W przypadku miażdżycy występującej jednocześnie w kilku tętnicach mówi się o miażdżycy uogólnionej.

Jak powstaje miażdżyca?

Za powstanie miażdżycy w największym stopniu odpowiedzialny jest cholesterol. W wyniku uszkodzenia śródbłonka, czyli wyściółki naczyń krwionośnych, dochodzi do wzmożonego przedostawania się lipoprotein w obręb tych struktur. Lipoproteiny zbudowane są z cholesterolu i trójglicerydów. W przestrzeni między śródbłonkiem i warstwą mięśniową naczynia zbierają się też m.in. makrofagi (duże komórki, obdarzone zdolnością pochłaniania i niszczenia innych struktur), tzw. komórki piankowate (makrofagi obładowane LDL), a później też elementy włókniste tkanki łącznej. Z czasem dochodzi do wapnienia tych ognisk, co skutkuje miażdżycowym stwardnieniem tętnic. Powstała zmiana to blaszka miażdżycowa, która prowadzi do zmniejszenia światła i elastyczności naczynia. Stan ten ogranicza przepływ krwi w obszarze za zwężeniem. Kiedy dojdzie do oderwania blaszki, istnieje ryzyko zatoru.

Co powoduje miażdżycę?

Wiesz już, że głównym czynnikiem odpowiadającym za powstanie miażdżycy jest cholesterol. Istnieje jednak szereg innych, które zwiększają ryzyko choroby. Dokonano ich podziału na:

• czynniki niepoddające się modyfikacji, np. zaawansowany wiek, płeć męska, obciążony wywiad rodzinny, cukrzyca;

• czynniki możliwe do kontrolowania, np. palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia (podwyższony poziom cholesterolu).

Należy wspomnieć o przyczynach miażdżycy, takich jak: otyłość, narażenie na stres, siedzący trybie życia, duży udział węglowodanów w diecie, spożywanie w nadmiarowej ilości tłuszczów nasyconych.

Polecamy

---

Zdrowie

Jak zapobiegać chorobom układu krążenia? Kiedy warto udać się do kardiologa?

Pewnie każdy z nas słyszał o tym, że o serce należy dbać. Oczywiście jest to duże uproszczenie, bo serce jest tylko częścią układu krwionośnego, który jest podatny na wiele chorób kardiologicznych, nazywanych największą epidemią naszych czasów. Jak uchronić siebie i swoje serce przed rozwojem chorób układu krążenia? Kiedy skonsultować swój stan z lekarzem?

Redakcja07.12.2021

Objawy miażdżycy

Objawy miażdżycy różnią się w zależności od miejsca jej występowania. W związku z tym:

• miażdżyca naczyń mózgowych objawia się m.in.: bólami głowy, zaburzeniami widzenia, mowy i poznawczymi, osłabieniem słuchu;

• miażdżyca tętnic wieńcowych powodować może ból w klatce piersiowej przy wysiłku; objawia się m.in. płytkim oddechem, uciskiem za mostkiem, mdłościami, kołataniem serca;

• objawy miażdżycy tętnic szyjnych to zwłaszcza: ból szyi, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, przejściowe niedokrwienia; może istnieć zwiększone ryzyko udaru mózgu;

• objawy miażdżycy nóg to m.in.: ból łydek, skurcze mięśni nasilające się podczas wchodzenia po schodach, bladość, wyziębienie, intensywne pieczenie nóg.

Miażdżyca tętnic – podział

Specjaliści dokonali podziału zmian miażdżycowych w zależności od stopnia ich zaawansowania na:

• zmiany wczesne (typ I–III), które mogą być odwracalne;

• zmiany późne (typ IV–VI), które są przyczyną objawów klinicznych.

Zaawansowane zmiany miażdżycowe wiążą się z licznymi negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia. Przykładowo miażdżyca mózgu może doprowadzić do niedokrwienia mózgu i zespołu otępiennego naczyniopochodnego. Poza tym predysponuje do pęknięć naczyń w tym obszarze i udarów mózgu. Z kolei miażdżyca tętnic wieńcowych wywołuje chorobę wieńcową czy zawał mięśnia sercowego.

Rozpoznanie miażdżycy

Miażdżyca ma przewlekły charakter. Jej rozpoznanie opiera się na wywiadzie, stwierdzeniu objawów klinicznych, badaniach lekarskich, które pozwalają na wykrycie osłabionego tętna czy wyczucie stwardnienia tętnic obwodowych. Lekarz posiłkuje się w diagnozie również m.in. RTG uwidaczniającym obecność uwapnionej blaszki miażdżycowej, EKG, pomiarem szybkości fali tętna, badaniem biochemicznym krwi, badaniem pozwalającym na obejrzenie wnętrza niektórych tętnic (angioskopią), USG ściany tętnic i przepływu krwi.

Jak leczyć miażdżycę?

Miażdżyca naczyń krwionośnych leczona jest farmakologicznie. Stosowane są głównie leki rozszerzające naczynia krwionośne, wspomagające przepływ krwi, obniżające stężenie cholesterolu, przeciwkrzepliwe. Duże znaczenie w zwalczaniu miażdżycy ma zdrowy styl życia, w tym kontrola masy ciała, podejmowanie aktywności fizycznej, racjonalny wypoczynek, konstruktywne zwalczanie stresu, zaprzestanie stosowania używek. Wskazana jest odpowiednia dieta miażdżycowa – duży udział warzyw i owoców, tłuszczów roślinnych, tłustych ryb, orzechów, czosnku i innych produktów, które obniżają stężenie lipidów we krwi, działają przeciwzapalnie, wzmacniają naczynia krwionośne. Specjaliści wskazują na dobroczynny wpływ diety śródziemnomorskiej.

Jeśli zmagasz się z miażdżycą, pamiętaj o kontroli poziomu cukru i ciśnienia tętniczego krwi. Kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, konieczne może się okazać leczenie operacyjne, w tym np.

• angioplastyka, jeśli niedrożności występują na krótkim odcinku lub mamy do czynienia z pojedynczym zwężeniem;

• endarterektomia – oczyszczenie z blaszek miażdżycowych przy zaawansowanej miażdżycy;

• wszycie tzw. by-passa przy niedrożności na długim odcinku.

Miażdżyca to choroba przewlekła tętnic. Jeśli chorujesz na miażdżycę, pamiętaj o wizytach kontrolnych u lekarza. W tym celu możesz skorzystać z teleporad. Posłuchaj, dlaczego warto.

1. Bartosz G., Druga twarz tlenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
2. Kucharska E., Miażdżyca tętnic – wybrane aspekty, „Przegląd Lekarski”, 2014, 71(7), s. 400–402.
3. Pasierski T., Patogeneza miażdżycy i występowania zdarzeń wieńcowych, „Postępy Nauk Medycznych”, 2002, 1, s. 6–8.