Przepuklina kresy białej – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Co to jest przepuklina kresy białej?

Kresa biała to splot kolagenowych włókien rozcięgien skośnych i poprzecznych mięśni brzucha, który ciągnie się pośrodkowo od wyrostka mieczykowatego przez pępek do spojenia łonowego. Dla jego określenia stosuje się także nazwę linia biała. Miejsce to jest najczęstszą lokalizacją dla przepuklin przedniej ściany brzucha. Mianem przepukliny kresy białej nazywa się jej ubytek z uwypukleniem, do którego przez otwór w miejscu o obniżonej odporności mogą się przemieszczać struktury jamy otrzewnej. Wrota przepukliny powstają w linii pośrodkowej ciała w nadbrzuszu (między mostkiem a pępkiem). Obszar ten jest szczególnie narażony na rozejście się łącznotkankowych włókien, które go tworzą.

• Dowiedz się więcej również na temat innych przepuklin brzusznych – przepukliny pachwinowej, przepukliny pępkowej, przepukliny udowej.

Przyczyny powstawania przepukliny kresy białej

Przepuklina kresy białej występuje nieco rzadziej niż przepukliny pachwinowe, udowe czy pępkowe. Szacuje się, że patologia ta dotyczy 3–10% populacji w wieku średnim. Trzykrotnie rzadziej dotyka kobiety niż mężczyzn.

• Dowiedz się więcej na temat przepuklin u dzieci.

Przepuklina kresy białej może mieć charakter wtórny (30–35% przypadków) lub pierwotny (65–70% przypadków). Powstaniu tego zaburzenia sprzyjają przede wszystkim:

• osłabienie powłok brzusznych, np.: ciąża, nadmierna masa ciała, wcześniej przeprowadzony zabieg chirurgiczny w obrębie jamy brzusznej,

• zaburzenia metabolizmu kolagenu,

• zbyt intensywna aktywność fizyczna po porodzie lub zbyt szybki powrót do aktywności,

• uszkodzenie powłok jamy brzusznej, np. uraz mechaniczny,

• wrodzone wady anatomiczne powłok brzusznych,

• zwiększenie naporu na powięź, np. podnoszenie ciężkich przedmiotów, 

• choroby, w których przebiegu dochodzi do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, w tym m.in.: przewlekłe choroby płuc, zaparcia, schorzenia prostaty, infekcje przebiegające z silnym kaszlem.

Objawy przepukliny kresy białej

Pierwszym objawem przepukliny kresy białej jest uczucie pobolewania lub nieokreślonego dyskomfortu w okolicy pępka i nadbrzusza. Dolegliwości te nasilają się m.in. po wysiłku fizycznym, przewlekłym kaszlu, parciu na stolec. To sytuacje powodujące wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego. Dodatkowo pojawia się uczucie ciągnięcia w trakcie pochylania się do przodu. Wraz z zaawansowaniem zmiany przepuklina zaczyna wpuklać się we wrota – staje się widoczna w postaci elastycznego guzka. Worek przepuklinowy wydostaje się poza jamę brzuszną, uwypuklając się pod skórą w postaci miękkiego guzka. Początkowo przepuklina daje się odprowadzić – tzn. znika pod wpływem ucisku. Później staje się to coraz trudniejsze. Zawartość worka przepuklinowego stanowią najczęściej jelita lub tak zwana sieć większa, czyli fartuch tłuszczowy pokrywający jelita. Rzadziej występują w niej inne narządy.

Sytuacją szczególną jest uwięźnięcie zawartości przepukliny kresy białej. Na skutek ucisku wywieranego na jej zawartość dochodzi do zatrzymania pasażu jelitowego, a następnie martwicy jelit. Pacjent z przepukliną kresy białej z silnym bólem powinien być pilnie skierowany do ośrodka chirurgicznego. Uwięźnięcie przepukliny jest stanem zagrożenia życia.

Rozpoznanie przepukliny kresy białej

Większość przepuklin kresy białej jest łatwych do zdiagnozowania na podstawie badania podmiotowego (wywiadu lekarskiego) i badania przedmiotowego (fizykalnego), podczas którego lekarz prosi o przyjęcie przez chorego postawy stojącej i dokładnie bada powłoki brzuszne wzdłuż kresy białej. Jeżeli uwypuklenia są wyczuwalne w badaniu palpacyjnym (dotykowym), zwykle diagnoza jest jednoznaczna. W razie niepewności diagnostycznej lekarz zleca badanie ultrasonograficzne. W przypadku dużych przepuklin oraz u osób z nadmierną masą ciała konieczne mogą być bardziej specjalistyczne badania. Wskazane bywają tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. 

Na czym polega leczenie przepukliny kresy białej?

Przepuklina kresy białej wymaga leczenia. Zmiana nie znika samoistnie. Niepodjęcie terapii wiąże się z powiększaniem się zmiany i nasileniem towarzyszących jej dolegliwości. Należy podkreślić, że zabieg na przepuklinie zaawansowanej jest trudniejszy i obarczony większą możliwością powikłań niż ten przeprowadzony na niewielkich zmianach. Dlatego po zaobserwowaniu objawów należy czym prędzej zgłosić się do lekarza.

Przepuklina kresy białej leczona jest operacyjnie. Wyjątkiem są sytuacje, w których istnieją przeciwwskazania do zabiegu, np. brak zgody na operację, współistnienie poważnych chorób. Wówczas alternatywnie stosuje się specjalne pasy uciskowe, które zapobiegają wydostawaniu się zawartości przepukliny na zewnątrz jamy brzusznej. U kobiet ciężarnych zabieg operacyjny odracza się do czasu zakończenia ciąży.

Celem operacji przepukliny kresy białej jest naprawa, a niekiedy także wzmocnienie osłabionej ściany jamy brzusznej, aby zapobiec nawrotom tej przypadłości. Zabiegi na małych przepuklinach kresy białej polegają wyłącznie na zszyciu przez chirurga wrót przepukliny. Większe zmiany wymagają odprowadzenia zawartości worka przepuklinowego i wszyciu specjalnej siatki z tworzywa sztucznego w zmienione chorobowo miejsce, aby zamknąć wrota przepukliny. Siatka po pewnym czasie zrasta się z otaczającymi tkankami. Możliwe do wykonania są zabiegi laparoskopowe i klasyczne z otwarciem jamy brzusznej. Obecnie częściej przeprowadzane są te pierwsze.

Po zabiegu wprowadzana jest profilaktyka przeciwzakrzepowa i antybiotykoterapia, aby uniknąć ewentualnego zakażenia. Ważne są: ograniczenie aktywności ruchowej, właściwa pielęgnacja rany, dieta zapobiegająca zaparciom i ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, indywidualnie dopasowane do możliwości pacjenta. Okres rekonwalescencji jest indywidualny dla każdego pacjenta i zależy w głównej mierze od metody i rozległości przeprowadzanego zabiegu.

Czy przepuklina kresy białej często się odnawia?