Tabletka „dzień po” – kiedy ją stosować? Jakie mogą być skutki uboczne „antykoncepcji awaryjnej”?

Tabletka „dzień po” – kiedy ją zastosować?

Tabletka „dzień po” to rodzaj antykoncepcji hormonalnej, która w odróżnieniu od innych tabletek antykoncepcyjnych nie jest przeznaczona do użytku ciągłego. Nie może być stosowana jako alternatywa dla regularnych metod antykoncepcyjnych. Środek ten wykorzystywany jest w sytuacji, gdy inne formy zabezpieczenia przed niechcianą ciążą okazały się nieskuteczne. Zażywa się go w określonym przez producenta czasie po współżyciu, gdy komórka jajowa nie połączyła się z plemnikiem oraz gdy zarodek nie zdążył jeszcze zagnieździć się w macicy.

Tabletka „dzień po” powinna być stosowana tylko w sytuacjach awaryjnych, do których zalicza się m.in.:

• gwałt,

• niezastosowanie żadnej formy zabezpieczenia przed ciążą,

• odklejenie się plastra antykoncepcyjnego,

• zsunięcie, pęknięcie, niewłaściwe założenie prezerwatywy, 

• nieprawidłowe przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych,

• zmiany pozycji, pęknięcie, zniszczenie, usunięcie w niewłaściwym czasie krążka antykoncepcyjnego.

Warto w tym miejscu również wspomnieć, o tym, kto może wypisać tabletkę „dzień po”. Receptę na antykoncepcję awaryjną można uzyskać od lekarza każdej specjalności i zrealizować w dowolnej aptece. Tabletki „dzień po” nie są refundowane.

Tabletka „dzień po” – do kiedy powinna być przyjęta?

Zastanawiasz się, do kiedy można wziąć tabletkę „dzień po”? Na polskim rynku farmaceutycznym dostępne są dwa preparaty typu „dzień po”. Pierwszy z nich to EllaOne (30 mg octanu uliprystalu). Środek ten powinno się przyjąć w ciągu 24 godzin od stosunku, w czasie którego zaistniało ryzyko zapłodnienia. Tabletka osiąga wówczas skuteczność około 98%. Najpóźniej powinna zostać przyjęta do 120 godzin, czyli 5 dni od stosunku. Drugim rodzajem „antykoncepcji awaryjnej” jest Escapelle (1500 mcg lewonorgestrelu). Tę tabletkę powinno się przyjąć do 72 godzin od odbycia stosunku. Producent podkreśla, że najwyższą skuteczność, bo aż 99%, wykazuje ona w ciągu 24 godzin od stosunku.

Jeśli w ciągu 3 godzin od przyjęcia którejkolwiek tabletki „dzień po” pojawią się wymioty, konieczne jest zażycie kolejnej pigułki. Skuteczność leku jest większa, jeżeli zostanie zażyty jak najszybciej po stosunku płciowym; wraz z wydłużeniem czasu przyjęcia skuteczność maleje. Antykoncepcja awaryjna może być użyta w każdej fazie cyklu miesiączkowego, lecz spodziewany efekt będzie się różnić w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego, w której został podany środek. Największą skuteczność tabletka „dzień po” wykazuje, jeśli zostanie przyjęta przed owulacją.

Tabletka „dzień po” – kiedy nie powinna być stosowana?

Przed przyjęciem tabletki „dzień po” trzeba wykluczyć ewentualną ciążę. Lek ten nie jest skuteczny, jeżeli kobieta jest w ciąży. Tabletka „dzień po” i wczesnoporonna to zupełnie dwa różne środki. Tabletka „dzień po” nie może zakończyć ciąży, bo nie jest tabletką aborcyjną. Leku nie powinno się też stosować,jeśli pacjentka ma uczulenie na którykolwiek z jego składników. Nie zaleca się przyjmowania tabletek „dzień po” kobietom z chorobą jelita cienkiego (np. chorobą Leśniowskiego-Crohna). W takich sytuacjach zachodzi prawdopodobieństwo zmniejszenia skuteczności leku.

Przeciwwskazaniami są również:

• ciężkie zaburzenia czynności wątroby,

• ciąża pozamaciczna,

• zapalenie jajowodów w przeszłości.

Nie zaleca się podawania preparatu dzieciom. Dodatkowo niektóre leki mogą wchodzić w niepożądane reakcje z tabletką „dzień po”. Skuteczne działanie antykoncepcji awaryjnej mogą hamować m.in.: barbiturany i inne leki stosowane w leczeniu padaczki, leki wykorzystywane w leczeniu gruźlicy, w zakażeniach wirusem HIV, w zakażeniach grzybiczych, zawierające ziele dziurawca zwyczajnego czy cyklosporynę. Substancja czynna znajdująca się w tabletce „dzień po” przenika do pokarmu kobiecego i choć lek może być przyjmowany przez kobiety karmiące piersią, to powinny one zachować szczególną ostrożność.

Tabletka „dzień po” – skutki uboczne

Czy tabletka „dzień po” jest bezpieczna? Jeśli została przyjęta w sposób prawidłowy, to nie stanowi dla pacjentki ryzyka. Jednak jak każdy lek może u niektórych osób wywołać działania niepożądane. Za najczęstsze uważa się: nudności, ból podbrzusza, ból głowy, uczucie zmęczenia, a do czasu następnego krwawienia miesiączkowego mogą występować u kobiety krwawienia śródcykliczne (niezwiązane z miesiączką). Nieco rzadziej obserwowane są takie działania niepożądane jak: wymioty, tkliwość piersi, biegunka, zawroty głowy.

Zastosowanie preparatu najczęściej nie wpływa na krwawienia miesiączkowe. Z reguły przebiegają one prawidłowo i występują w oczekiwanym terminie. U części kobiet krwawienie miesiączkowe po zażyciu tabletki „dzień po” występuje później lub wcześniej niż zwykle bądź też jest nietypowo skąpe, lub obfite. Najlepiej skontaktować się wówczas z lekarzem ginekologiem. Rzadkimi skutkami ubocznymi tabletek „dzień po” są m.in.: wysypka, pokrzywka, świąd, ból w okolicy miednicy, obrzęk twarzy. Jeśli u pacjentki wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane po przyjęciu tabletki „dzień po”, powinna ona o tym powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie.