Tachykardia – przyczyny, objawy i metody leczenia
Tachykardia, czyli przyspieszona akcja serca, może występować fizjologicznie, podczas intensywnego wysiłku fizycznego czy stresu. Gdy jednak pojawia się często lub towarzyszą jej niepokojące dolegliwości, konieczna jest wizyta u lekarza. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn tachykardii, w tym: arytmie, zaburzenia metaboliczne, choroby infekcyjne, endokrynologiczne, hematologiczne i wiele innych. Jakie badania należy wykonać w przypadku przyspieszonej akcji serca? Na czym polega leczenie? Czy tachykardia jest groźna dla zdrowia? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych znajdziesz w poniższym artykule!
Tachykardia – co to jest?
U zdrowych, dorosłych ludzi czynność serca w spoczynku powinna mieścić się w zakresie 60–100 uderzeń/min. Gdy wynosi <60 uderzeń/min, mówimy o bradykardii, gdy przekracza zaś 100 uderzeń/min, rozpoznaje się tachykardię [1]. Normy te dotyczą jedynie osób dorosłych. U dzieci czynność serca jest fizjologicznie wyższa i zmienia się wraz z wiekiem. Dla przykładu, w okresie niemowlęctwa za jej prawidłową wartość przyjmuje się 100–150 uderzeń/min [1].
O tachykardii zatokowej mówi się, gdy przyspieszony jest rytm zatokowy, czyli prawidłowy rytm występujący w sercu zdrowego człowieka. Tachykardia zatokowa jest w określonych okolicznościach zjawiskiem fizjologicznym, dlatego nie powinno budzić Twojego niepokoju, gdy podczas wysiłku fizycznego, bólu czy silnego stresu, czynność Twojego serca przekroczy 100 uderzeń/min. Jeśli jednak zauważysz, że przyspieszona akcja serca pojawia się podczas spoczynku, zgłoś się do lekarza.
Jakie są przyczyny tachykardii?
Istnieje wiele potencjalnych, patologicznych przyczyn tachykardii. Poniżej przedstawiamy najczęstsze z nich.
Kardiologiczne przyczyny tachykardii
W pierwszej kolejności warto omówić kardiologiczne przyczyny przyspieszonej akcji serca. Do najczęstszych z nich należą:
arytmie serca, czyli zaburzenia rytmu serca – tachykardia nadkomorowa (w tym migotanie przedsionków i trzepotanie przedsionków) lub tachykardia komorowa; podstawowym badaniem służącym diagnostyce arytmii jest EKG, czyli badanie czynności elektrycznej serca;
tamponada serca – gromadzenie się płynu w worku osierdziowym otaczającym mięsień sercowy; może być m.in. efektem urazu, infekcji, procesu nowotworowego, niewydolności nerek;
zapalenie mięśnia sercowego – proces zapalny obejmujący kardiomiocyty (komórki mięśnia sercowego) jest zwykle konsekwencją infekcji wirusowej, rzadziej bakteryjnej lub infestacji pasożytniczej; niekiedy zapalenie mięśnia sercowego rozwija się w przebiegu chorób autoimmunologicznych czy stosowania niektórych leków;
zawał mięśnia sercowego – martwica fragmentu mięśnia sercowego jest spowodowana najczęściej niedokrwieniem wtórnym do choroby naczyń wieńcowych; na wystąpienie choroby niedokrwiennej serca i zawału szczególnie narażone są osoby zmagające się z otyłością, nadciśnieniem tętniczym, podwyższonym stężeniem cholesterolu lub cukrzycą.
Zatorowość płucna
Ostra zatorowość płucna jest groźną, często śmiertelną chorobą. Zator tętnic płucnych jest zwykle spowodowany migracją skrzepliny z żył głębokich kończyn dolnych. Do objawów choroby należy nie tylko tachykardia, ale również duszność, krwioplucie, ból w klatce piersiowej i kaszel.
Zaburzenia metaboliczne
Przyspieszona czynność akcji serca może być konsekwencją zaburzeń metabolicznych, w tym:
hipoglikemii, czyli obniżonego poziomu glukozy we krwi; najczęściej jest ona związana ze stosowanymi lekami (np. insuliną), ale może wystąpić również u osób nadużywających alkoholu czy po operacji bariatrycznej;
hiperkaliemii, czyli podwyższonego poziomu potasu we krwi; może wystąpić m.in. w przebiegu niewydolności nerek lub u osób suplementujących potas w zbyt dużej ilości.
Choroby zakaźne
Tachykardia może towarzyszyć łagodnym infekcjom przebiegającym z gorączką lub ciężkim zakażeniom, w tym sepsie (posocznicy). W przypadku wystąpienia nasilających się objawów choroby zakaźnej warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.
Inne przyczyny tachykardii
Wśród przyczyn tachykardii należy wspomnieć o niedokrwistości, nadczynności tarczycy, odwodnieniu i wstrząsie. Podczas różnicowania przyczyn przyspieszonego rytmu serca zawsze należy brać pod uwagę stosowane leki i używki. Tachykardia u kobiet w ciąży jest zjawiskiem fizjologicznym, jednak w przypadku wystąpienia niepokojących objawów zawsze należy wykluczyć jej patologiczne przyczyny.
Jak objawia się tachykardia?
Tachykardia może przebiegać całkowicie bezobjawowo lub wywoływać u pacjenta kołatanie serca (uczucie silnego lub nieregularnego bicia serca). W zależności od przyczyny przyspieszonej akcji serca mogą jej towarzyszyć:
ból w klatce piersiowej;
duszność;
zawroty głowy;
zasłabnięcie lub omdlenie;
inne objawy, charakterystyczne dla choroby podstawowej (np. bladość skóry i zmniejszona tolerancja wysiłku w przypadku niedokrwistości).
Nie bagatelizuj tych symptomów i zgłoś się do lekarza rodzinnego lub kardiologa.
Skonsultuj się ze specjalistą bez czekania w długich kolejkach! Skorzystaj z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, którego ofertę możesz zamówić na Welbi. Wybierz jeden z trzech pakietów, żeby zyskać dostęp do konsultacji z kardiologiem (online lub stacjonarnie, w zależności od pakietu). Czas oczekiwania na wizytę u specjalisty to maksymalnie 3 dni robocze. Oprócz tego w ramach tego prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego będziesz mieć możliwość wykonania w ramach miesięcznej składki badania laboratoryjne, obrazowe i czynnościowe z listy (nawet blisko 300 badań w pakiecie OCHRONA GOLD).
Zamów na Welbi ofertę i sprawdź, z jakich usług medycznych i na jakich zasadach można korzystać w ramach wybranego pakietu ubezpieczenia.
Diagnostyka i leczenie tachykardii
Diagnostyka przyczyny tachykardii rozpoczyna się od wywiadu z lekarzem, czyli rozmowy na temat zauważonych objawów, chorób przewlekłych, przebytych operacji czy stosowanych leków i używek. To jeden z najistotniejszych elementów konsultacji lekarskiej, który często pozwala specjaliście wysunąć wstępną diagnozę i ukierunkować dalszy plan diagnostyczno-terapeutyczny. Po rozmowie przechodzi on do badania fizykalnego, podczas którego ocenia aktualny stan zdrowia chorego. Dopiero w dalszej kolejności lekarz decyduje, jakie badania dodatkowe należy wykonać. Wśród nich znajdują się najczęściej:
EKG, czyli badanie czynności elektrycznej serca;
holter EKG, czyli 24-godzinne monitorowanie czynności elektrycznej serca;
badania krwi (m.in.: morfologia, gazometria, badanie stężenia troponiny, glukozy, TSH, sodu, potasu, D-dimerów);
RTG klatki piersiowej.
W zależności od indywidualnych potrzeb lekarz może poszerzyć diagnostykę o inne badania lub skierować pacjenta do innego specjalisty. Wybór odpowiedniej metody leczenia jest ściśle zależny od przyczyny wystąpienia tachykardii. W przypadku zaburzeń rytmu serca niezbędna może być ablacja, u osób z ciężką niedokrwistością – przetoczenie krwi, a u pacjentów z sepsą – szerokowachlarzowa antybiotykoterapia.
Czy tachykardia jest groźna? Jakie mogą być jej skutki?
Nieleczona, utrzymująca się tachykardia może z czasem prowadzić do groźnych powikłań, w tym do niedokrwienia mięśnia sercowego, niewydolności serca, a nawet do śmierci.
- Henning A., Krawiec C., Sinus Tachycardia, „StatPearls”, 2023, dostęp online: październik 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553128/.
- Gopinathannair R., Olshansky B., Management of tachycardia, „F1000 Prime Reports”, 2015, dostęp online: październik 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4447058/.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.