Zapalenie gardła – przyczyny, objawy i leczenie

Jakie są przyczyny zapalenia gardła?

Zapalenie gardła może mieć podłoże:

• wirusowe,

• bakteryjne.

Najczęściej do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wydzieliną górnych dróg oddechowych. Patogeny przenoszą się z ludzi chorych na zdrowych. Możliwe jest złapanie infekcji od bezobjawowego nosiciela – osoby, która jest zakażona wirusem lub bakterią, ale nie rozwinęły się u niej objawy.

Polecamy

---

Telemedycyna

Infekcje górnych dróg oddechowych – kiedy udać się do lekarza?

Infekcje górnych dróg oddechowych są jednymi z najczęstszych powodów wizyt u lekarza rodzinnego. Objawiają się kaszlem, katarem, bólem gardła, uczuciem ogólnego rozbicia, a czasami także gorączką. Częściej ich przyczyną są wirusy, a rzadziej bakterie, ale w obydwu przypadkach infekcje mogą wymagać konsultacji lekarskiej. Niewłaściwie leczone prowadzą do powikłań groźnych dla zdrowia. Jak je rozróżnić i kiedy udać się do lekarza?

Redakcja18.11.2021

Wirusowe zapalenie gardła

Zapalenie gardła spowodowane przez wirusy stanowi większość infekcji zarówno u dzieci, jak i dorosłych (szacuje się, że nawet 85% przypadków). Za zakażenie odpowiadają głównie:

• rinowirusy,

• adenowirusy,

• koronawirusy,

• wirus Epsteina-Barr,

• wirusy Coxsackie,

• wirusy grypy i paragrypy,

• wirus opryszczki (Herpes simplex

W zależności od rodzaju patogenu objawy wirusowego zapalenia gardła rozwijają się do 6 dni od kontaktu z wirusem. Osoba chora może zarażać innych nawet 1–2 dni przed pojawieniem się u niej pierwszych dolegliwości. Choroba trwa najczęściej od 7 do 10 dni.

Najczęstsze objawy zapalenia gardła o podłożu wirusowym to:

• ból gardła o lekkim lub umiarkowanym nasileniu,

• dyskomfort podczas przełykania,

• ból mięśni i stawów,

• ból głowy

• podwyższona temperatura ciała,

• chrypka,

• zmęczenie,

• brak apetytu,

• kaszel.

Zdarza się, że wirusowe zapalenie gardła przebiega razem z zapaleniem spojówek lub dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (nudnościami, biegunką, wymiotami). Jeżeli za chorobę odpowiedzialny jest wirus opryszczki, można zaobserwować zmiany zapalne i nadżerki w jamie ustnej. W przypadku zakażenia wirusem Epsteina-Barr dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych i migdałków podniebiennych.

Bakteryjne zapalenie gardła

W większości przypadków bakteryjne zapalenie gardła jest spowodowane paciorkowcami. Mowa przede wszystkim o paciorkowcu β-hemolizującym grupy A (Streptococcus pyogenes). Bardzo rzadko za chorobę odpowiadają inne bakterie (m.in. dwoinka rzeżączki, Mycoplasma pneumoniaeChlamydia pneumoniae

Możliwe objawy zapalenia gardła o podłożu bakteryjnym to:

• silny ból gardła,

• temperatura ciała powyżej 38°C,

• obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej gardła,

• powiększone węzły chłonne,

• naloty włóknikowe na migdałkach,

• zmęczenie i osłabienie,

• dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wymioty, nudności, ból brzucha, biegunka).

Bakteryjne zapalenie gardła zwykle zaczyna się nagle, a objawy są znacznie nasilone. Mogą pojawić się już po 12 godzinach od kontaktu z drobnoustrojem. Osoba chora zaraża innych do 24 godzin od rozpoczęcia leczenia celowanego. Choroba trwa zwykle od 5 do 7 dni.

Jak lekarz rozpoznaje zapalenie gardła?

Jeżeli pojawią się objawy wskazujące na zapalenie gardła, idź do lekarza pierwszego kontaktu. Postawi on rozpoznanie na podstawie objawów, wywiadu chorobowego i badania przedmiotowego. Konieczne będzie także wykonanie testów, które pozwolą ustalić przyczynę zapalenia gardła – jest to kluczowe dla przebiegu leczenia.

Do dodatkowych badań można zaliczyć:

• wymaz z gardła,

• szybkie testy wykrywające polisacharydowe antygeny Streptococcus pyogenes.

Szybkie testy wykrywające polisacharydowe antygeny Streptococcus pyogenes polegają na pobraniu wymazu z gardła, a następnie na naniesieniu wydzieliny na specjalną kasetkę testową. Wynik można odczytać już po kilku minutach. Ich skuteczność określa się jako bardzo wysoką.

Jak wygląda leczenie zapalenia gardła?

Leczenie zapalenia gardła zależy od jego przyczyny. Infekcja wirusowa nie wymaga antybiotykoterapii. Działania skupiają się na łagodzeniu objawów choroby. W takim przypadku lekarz zaleci ci stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych, przeciwkaszlowych i zmniejszających obrzęk błony śluzowej nosa. Powinieneś także odpoczywać i pić dużo płynów, by zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu

Leczenie zapalenia gardła spowodowanego przez paciorkowce wymaga zastosowania antybiotyków przez 10 dni. Najczęściej wybierane są penicyliny (w razie alergii przepisywane są inne antybiotyki). Dodatkowo możesz w tym czasie stosować leki, które łagodzą dolegliwości bólowe i gorączkę.

1. E. Gowin, W. Horst-Sikorska, Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, Farmacja Współczesna, 2012, nr 5, s. 83–89.
2. A. Wawrzyniak, Racjonalna terapia ostrych infekcji górnych dróg oddechowych, Forum Medycyny Rodzinnej, 2011, t. 5, nr 5, 401–406.