Zespół bolesnego barku – objawy, przyczyny i leczenie
Zespół bolesnego barku to dolegliwość ograniczająca ruchomość barku. Przyczyną tego stanu mogą być zwyrodnienia stawu barkowego, uraz mechaniczny lub przeciążenia. Objawem schorzenia jest nasilający się ból utrudniający wykonywanie wielu zwykłych czynności. Sprawdź, co może być skutkiem nieleczonego zespołu bolesnego barku i jako uniknąć powikłań.
Polecane
Czym jest zespół bolesnego barku?
Zespół bolesnego barku funkcjonuje również pod nazwą choroby Duplaya lub brachialgii. To zespół schorzeń obejmujących ścięgna i przyczepy mięśni odpowiadających za rotację ramienia. Dolegliwość jest jedną z najczęściej diagnozowanych dysfunkcji obręczy kończyny górnej. Brachialgia może obejmować zmiany zwyrodnieniowe okolicy barku (objawiających się bólem) lub ograniczać się jedynie do zespołu bolesności.
Co powoduje zespół bolesnego barku?
Przyczyn bolesnego zespołu barku jest wiele. Schorzenie może powstać na skutek działania czynników zewnętrznych np. przeciążenia i nadwyrężenia barku (w wyniku nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń lub obciążającego treningu w przypadku sportowców, pracy wymagającej uniesienia kończyn górnych nad głowę), mechanicznego urazu (np. zerwania ścięgna, złamania, zwichnięcia, wad postawy). Czynnikiem zewnętrznym zwiększającym ryzyko zespołu bolesnego barku jest też długotrwały brak ruchu, który prowadzi do upośledzenia wytrzymałości mięśni obręczy barkowej, osłabienia ich siły i ograniczenia ruchomości.
Patologia może być również wynikiem działania czynników wewnętrznych. Wówczas do możliwych przyczyn należy: słabe unaczynienie i wysokie ciśnienie wewnątrzmięśniowe, upośledzenie krążenia miejscowego, występowanie złogów wapniowych w mięśniach, choroby współistniejące (np. dna moczanowa, schorzenia reumatyczne, neurologiczne, choroby płuc, otyłość brzuszna, cukrzyca).
Jak objawia się zespół bolesnego barku?
Charakterystycznym objawem zespołu bolesnego barku jest ograniczenie ruchomości stawu barkowego, osłabienie siły mięśniowej ręki i ból podczas ruchu stawem. Dolegliwości bólowe nasilają się podczas palpacji (dotyku), mają charakter rwący, ostry i promieniujący do palców ręki. Może pojawić się również sztywność szyi. O zespole bolesnego barku świadczy obecność punktu spustowego (wyczuwalne bolesne zgrubienie mięśnia lub powięzi), który umiejscowiony jest nad górnym brzegiem łopatki.
Jeśli odczuwasz opisane dolegliwości, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym lub udaj się po pomoc do ortopedy. Możesz też skorzystać z pomocy doświadczonego fizjoterapeuty.
W badaniu USG mogą, ale nie muszą być widoczne stany zapalne mięśni. Jeśli przyczyną schorzenia jest uraz mechaniczny, badanie obrazowe prawdopodobnie wykaże częściowe lub całkowite zerwanie ścięgna. W przypadku istnienia zwapnień, będących przyczyną zespołu bolesnego barku, są one widoczne w badaniu RTG.
Zespół bolesnego barku a rehabilitacja
Leczenie zespołu bolesnego barku jest konieczne, gdyż grozi powikłaniami. Terapia jest złożona i opiera się na wielu metodach, które jednocześnie stosowane wzmacniają i uzupełniają swoje działanie. W zależności od przyczyny schorzenia i stanu zaawansowania w leczeniu stosowana jest farmakoterapia (przeciwzapalna i przeciwbólowa), krioterapia (terapia zimnem), laseroterapia, elektrostymulacja, miejscowe iniekcje sterydowe. Dobre efekty w leczeniu schorzenia ma zastosowanie ultradźwięków, czyli „masaż" tkanek barku ultradźwiękami. Terapią o wysokiej skuteczności w leczeniu zespołu bólowego jest metoda McKenzie, w której ćwiczenia dobierane są indywidualnie do pacjenta. Trening może być wykonywany zarówno pod okiem fizjoterapeuty, jak i samodzielnie w domu. W przypadku braku poprawy lekarz może podjąć decyzję o leczeniu chirurgicznym.
Jedną z najskuteczniejszych i nowych metod leczenia zespołów bólowych i zmian zwyrodnieniowych jest fala uderzeniowa. Polega na kontrolowanym uszkodzeniu tkanek, co stymuluje w nich procesy naprawcze. Fala uderzeniowa przyspiesza regenerację i zapewnia szybszy powrót funkcji w postaci zwiększenia zakresu ruchu ramienia, wzrostu siły mięśniowej i zmniejszenia zespołu bólowego.
Leczenie zespołu bolesnego barku powinno uwzględniać również rehabilitację obejmującą ćwiczenia: izometryczne mięśnia naramiennego i rotatorów, czynne z odciążeniem, z niewielkim obciążeniem wspomagające poprawę zakresu ruchu barku, mobilizacyjne łopatek. Konieczne jest unikanie nadmiernego przeciążania stawu barkowego, szczególnie w ostrej fazie choroby.
Jakie są inne metody leczenia zespołu bolesnego barku?
Jednym z ważnych elementów leczenia jest oszczędzanie ramienia, czyli ograniczenie jego ruchomości. Unikanie wykonywania ruchów w stawie zajętym ramiennym zarówno zmniejsza ryzyko nieprzyjemnych dolegliwości, jak i sprzyja usprawnieniu procesów regeneracyjnych tkanek. Jeśli nie ma takiej możliwości i musisz pracować ręką, staraj się aktywizować ją delikatnie, wykonując lekkie, proste czynności.
Cenne jest odciążenie barku. Pozwala zmniejszyć siłę kompresji uszkodzonych tkanek, będących przyczyną problemów ze stawem, dzięki czemu objawy ustępują, a odnowa biologiczna aparatu ruchu postępuje. Możesz to osiągnąć na przykład poprzez ortezy ortopedyczne. Brachialgia tego typu jest powszechnie nazywana także zespołem zamrożonego barku, ale nie należy wykonywać ruchów ramieniem wbrew jego możliwościom adaptacyjnym. Jeśli doświadczasz ograniczenia motoryczności ręki, nie staraj się na siłę jej aktywizować. To grozi powikłaniami.
Zarówno oszczędzanie, jak i odciążenie można prowadzić na każdym etapie leczenia schorzenia. Szczególnie pomocne są jednak w ostrej fazie choroby.
Agata Oleszkiewicz
Powikłania zespołu bolesnego barku
Nieleczony zespół bolesnego barku zwiększa ryzyko powikłań, w postaci bardzo poważnych zaburzeń ruchomości stawu barkowego i osłabienia siły mięśniowej. Każda próba ruchu ramieniem powoduje wystąpienie silnego bólu i sztywności. Stan ten określany jest terminem tzw. barku zamrożonego. Leczenie jest bardzo złożone długotrwałe i może zająć nawet do 24 miesięcy.
- P. Lipiński, W. Samborski, Czynniki warunkujące powstawanie i rozwój zespołu bolesnego barku, „Nowiny Lekarskie”, 2007, 76(2), s. 99–102.
- J. Piechura i in., Zastosowanie zabiegów krioterapii miejscowej w terapii osób z zespołem bolesnego barku, „Fizjoterapia”, 2010,18(1), s. 19–25.
- A. Lubkowska i in., Ocena stanu funkcjonalnego pacjentów z rozpoznaniem zespołu bolesnego barku przed i po serii 3 zabiegów radialną falą uderzeniową, „Journal of Health Science”, 2014, 4(4), s. 89–101.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
